ramazan sofralarinin vazgecilmez tatlari

KONYA||Selçuklu`ya uzanan yemek kültürüyle önemli zenginlige sahip Konya`da sahur ve iftar sofralari su böreksiz olmuyor.||Türk mutfagi uzmani Nevin Halici`nin verdigi bilgiye göre Konya`da, iftarda aksam namazi öncesi ve sonrasi olarak 2 sofra kuruluyor. Iftarda öncelikle mideyi ana yemege alistirmak için küflü ve tulum gibi peynir çesitleri, reçel, sucuk, pastirma, yogurt, iftar köftesi, hurma, zeytin ve zemzem suyu gibi iftariyelikler yeniliyor.||Küçük siniye ``resim gibi`` dösenip küçük tabaklarda getirilen iftariyelikler yenildikten sonra genelde aksam namazi kilinip ardindan ana yemege geçiliyor.||Ana yemege yogurt çorbasiyla baslaniyor. Ardindan patlicanli bütümet, yaprak sarmasi, hosaf, yogurt, yaz dolayisiyla salata, pilav, su böregi yeniliyor. Sonra güllaç basta olmak üzere baklava ve kadayif gibi tatlilar geliyor.||Konya`da ramazanda su böreksiz sofra olmuyor. Su böregine hosaf eslik ediyor.||Peynir ve maydanozlu eriste de sahurun vazgeçilmez yemekleri arasinda.||Son yillarda birçok ailenin sahurda kahvalti yapmaya baslamasiyla eriste tüketiminin azaldigi, hosafin yerini çayin aldigi gözleniyor.||KARAMAN`DA SAKALA SÜNEN ÇORBASI VE CALLA||Karaman`da, iftarda toyga, bamya, sakala sünen, yogurt ya da tarhana çorbasindan biri mutlaka bulunuyor.||En fazla, eriste ve mercimekle yapilan özgü sakala sünen çorbasi tüketiliyor. Mevsim sebze yemekleri, yaprak sarmasi, salatalar ve et yemekleri de iftarin vazgeçilmezleri arasinda.||Yazin, toprak tavalarda patlican ve kuzu etinden yapilan calla mutlaka pisiriliyor. Firinlarda kömür atesinde pisirilen calla, kentin geleneksel yemegi olarak biliniyor.||Iftarda salataya da mutlaka yer veriliyor. Tatli olarak ev kadinlarinin yaptiklari baklavalar tüketiliyor.||Sahurda genellikle sac böregi, pilav ve kahvalti tercih ediliyor.||AKSARAY`DA YUMURTALI, TAHINLI PIDE||Aksaray`da çorba, etli ve sebzeli yemeklerin bulundugu iftar sofralarinda ise ramazan pidesi olarak sade yerine genellikle yumurtali ya da tahinli pide yer aliyor.||Et ve süt üretiminin fazla olmasi nedeniyle iftar sofralari et ve süt ürünleriyle süsleniyor. Sofralar salatasiz olmuyor.||Sahurda sac böregi, eriste ve pilav ile kahvalti sofralarda yerini aliyor.||EDIRNE`DE OSMANLI SARAY VE BALKAN MUTFAGI ETKISI||``Yemek Kültürümüz`` kitabinin yazari Müserref Gizerler`in verdigi bilgiye göre Edirne`de, iftar ve sahurda mideyi rahatsiz etmemesi ve tok tutmasi dolayisiyla tarhana çorbasi tercih ediliyor.||Kulaktan kulaga yayilarak günümüze kadar gelen Osmanli saray ve Balkan mutfaginin etkisinin görüldügü kentte, etlilerde damat paçasi, ciger sarma, Çerkez tavugu, kuskus kapamasi, yufkali pilav, Rumeli lokmasi, salma, kiymali saray pidesi, kandilli mantisi aranan yemekler arasinda.||Hamur islerinde piruhi, bulgurlu kol böregi, kaçamak, etli kandilli mantisi, hindi dolma, bulgurlu ve eksimikli kol böregi, kesme, tarhana bulamaci; tatlilarda ise dilber dudagi, sargi burma, pelte pesim, zerde, nisasta helvasi, Selanik tatlisi, keçi patisi, peynir tatlisi, hösmerim, kasik helvasi, nisan kurabiyesi sofralari süslüyor.||Bu yemeklerin bir bölümü ramazan süresince lokantalarca da servis ediliyor.||Selimiye Camisi`ni ziyaret edenlerin birçogu, iftarini Edirne`nin meshur tava cigeriyle yapiyor.||TEKIRDAG`DA ÖZEL NOHUTLU PIDE||Ramazanda Tekirdag`da, özel nohutlu pide gelenegi köylerde yasatiliyor.||Özel olarak hamurdan yapilan ve kurutulan eristeler de sofralardaki yerini aliyor. Dügün çorbasi da ramazan sofralarinin vazgeçilmezlerinden.||Tavuk veya et suyundan yapilan sehriye çorbasi ve dügün çorbasi, iftar sofralarinin degismezleri arasinda yer aliyor. Iftarda, misafir varsa menüde mutlaka Tekirdag`in meshur Tekirdag köftesi bulunuyor.||Sahurda evde yapilan ekmekler, körpe dana, kaz eti, kuzu eti karisimindan elde edilen sucuklar, beyaz peynir ile visne, kayisi, çilek reçelleri, yumurtali, susamli çörek otlu pideler, etli ve sebzeli yemekler, pilav, makarna, eriste, börekler tercih ediliyor.||Tatli olarak yassi veya tel kadayif ile güllaç sofralardaki yerini aliyor.||KIRKLARELI`NDE TANDIRDA PISIRILEN ÇÖREK||Kirklareli Kültür ve Turizm Müdürlügünde görevli arastirmaci Zekeriya Kurtulmus`un verdigi bilgiye göre kentte, ramazanin ilk gününde komsu ve yakinlara, tandirlarda pisirilen çörek ve ekmekleri dagitiliyor. Ancak bu gelenek, evlere giren elektrikli ekmek yapma makineleri nedeniyle yavas yavas unutulmaya yüz tutmus durumda.||Ramazan sofralarinin vazgeçilmezi hamurdan yapilan umaç çorbasi, közlenmis patlican ve çesitli sebze katkili papaz yahnisi.||Sahura genellikle hafif yiyeceklerle kahvalti yapilarak baslaniyor. Iftarda önce çorba, ardindan kuru fasulye, mercimek, nohut, degisik patlican yemekleri, çesitli dolmalar, etli yemeklerden birisi veya birkaçi, ardindan ispanak böregi, kabak böregi, kalin kiyi (kiymali ve soganli börek), sogan böregi, su böregi, süt böregi ve mantilar tercih ediliyor.||Kirklareli`nin kendine has içecegi hardaliye (üzüm sirasi), iftar ve sahur sofralarinda, ferahlik vermesi açisindan mutlaka yer aliyor.||Yemeklerden sonra midenin siskinligini almasi için erik, kayisi, ayva pestilleri, visne, kizilcik, kuru üzüm, elma, armut, ahlat, kayisi, erik hosaflari tercih ediliyor.||SIVAS`TA SU BÖREGI VE HURMA TATLISI||Sivas`ta, iftar sofralari çorbalar, sebzeli et yemekleri, börek ve tatlilarla zenginlestiriliyor.||Ramazanda agirlikli olarak sebze ve et yemekleri yapiliyor. Daha çok yesil, kirmizi mercimek, pancar çorbasi, kesme çorbasi (hamur çorbasi), tarhana, salgam, patates, sehriye, mercimek, bulgur, dügülcek çorbalari tercih ediliyor.||Kadinlar iftar için özellikle yaprak ve lahana sarmasi, dolma, köfte, kizartma köftesi, yöreye özgü kadinbudu köfte, sulu köfte (bulgurlu köfte), mirik köftesi (etsiz), yahni ve mihlamaya agirlik veriyor.||Bulgur, pirinç, yöreye özgü kuskus, eriste pilavlari degisik lezzet ve görünümde, sofralarda yerini aliyor.||Su, köylü, yufka, tel ve yarimca börekleri tercih ediliyor.||Vazgeçilmez tatlilar ise baklava, hurma, tava hurmasi, sarigi burma, kirim baklavasi, kadayif, yufka böregi, helva, incir dolmasi, balli börek ve güllaç olusturuyor.||Kadinlar, lezzeti ve yapiminin kolayligi nedeniyle Sivas`a özgü hurma tatlisini tercih ediyor. Hurma tatlisi için yarim paket margarin, 1 çorba kasigi tereyagi, 1 çay kasigi karbonat, 1 fincan su, 3 su bardagi un, yarim limonun suyu, 3 su bardagi seker, 1/4 limon suyu, 3.5 su bardagi sudan olusan malzemeler hazirlaniyor. Orta boy tencerede 125 gram margarin ve 1 çorba kasigi tereyagi eritilip, içine un ilave ediliyor. Karbonat, limon suyu ve 1 fincan suda eklendikten sonra tüm malzemeler, el veya tahta bir kasikla yogrularak birbirine karistiriliyor. Malzemeler iyice yumusayip, kulak memesi yumusakliginda hamur haline gelince içinden kasikla ceviz büyüklügünde parçalar alinip elle yuvarlaniyor.||Kasnak üzerinde yassi köfte biçimi verilen hamur, yaglanmis bir firin tepsisine yan yana diziliyor. Hurma tatlisi orta dereceli firinda 45 dakika veya tatlilar altin sarisi renk alana dek pisiriliyor. Serbet için gereken su ve sekeri bir tencereye aliniyor. Kaynamaya basladiktan sonra limonu sikilip, tencere ocaktan aliniyor. Serbeti tatlinin üzerine dökülüp, bir süre bekletildikten sonra tatli serbeti iyice emdikten sonra servis yapiliyor.||KAYSERI||Kayseri`de, iftarda et ve hamur isi, sahurda hamur isi agirlikli yiyecekler tercih ediliyor.||Sofralarda, iftarlik olarak sucuk içi veya sucuk, az yagli pastirma, çömlek veya tulum peyniri, hurma, siyah zeytin, salatalik tursusu, tahin-pekmez ve salata yer aliyor.||Kesme çorba veya un çorbasi, etli pirinç pilavi, etli yaprak sarmasi, etli patlican güveci, etli lahana sarmasi, el yapimi tereyagli makarna (asmakarna), bamya, peynirli su böregi, kiymali su böregi, nevzine tatlisi, sütlaç, Kayseri mantisi, tepsi mantisi ve yaglama tercih ediliyor.||Hafif yiyeceklerin öne çiktigi sahurda kete ve katmerin yani sira mutlaka kayisi veya üzüm hosafi bulunuyor.||ADANA||Adana`da ramazan sofralarinin vazgeçilmezleri arasinda, kebabin yani sira içli köfte, ``anali kizli``, ``yüksük çorbasi``, ``mahluta`` ve ``dul avrat çorbasi`` bulunuyor. Hafif yemek isteyenler ``babagannüç`` adiyla bilinen patlican salatasini tercih ediyor.||Iftar sofralarindaki yöresel yemeklerin basinda, un ve yumurta karisimli hamur yogurulup küçük parçalar halinde yuvarlak olarak kesilip, tuz, salça ve erik eksisi eklenerek findik büyüklügünde kiyma et köftesi ile yapilan yüksük çorbasi geliyor. Bu çorba, manti gibi hazirlanip nohutla pisirilerek servis yapiliyor.||``Dul avrat çorbasi``, yesil mercimek, nohut ve limonla, mahluta çorbasi da kirmizi mercimegin suyla kaynatilmasiyla yapiliyor. Mahluta çorbasi, kivama geldikten sonra ayri bir tavada kizartilan sivi yagin içerisine kirmizi pul biber atilarak kizartiliyor. Çorbanin tabaklara konulmasindan sonra kizartilmis yag, üzerine kasikla dökülerek servis ediliyor.||Küçük boyutlarda yapilmis içli köfte ile köftenin dis malzemesinin avuç içinde yuvarlanmasi sonucu elde edilen küçük toplarin salçali, baharatli suda kaynatilmasiyla yapilan ``Anali kizli`` da Adana yaygin olarak tüketiliyor.||Zeytinyaginda çok az kavrulan sogan ve salçaya küp halinde kesilen kabaklarin eklenmesiyle su eklenerek pisirilen kabak çintmesi ise bol baharat ve üzerine sarimsakli yogurt eklenip, sivi yagda kirmizi pul biberle hazirlanan sos dökülerek servis yapiliyor.||Siyah havuçtan yapilan salgam, sofralardan eksik olmuyor. Böbreklere iyi geldigi belirtilen salgam, lokantalarin yani sira caddelerde özel kiyafetli saticilar tarafindan, sicaktan bunalan ve serinlemek isteyenlere ikram ediliyor.||Karakus tatlisi, elde açilmis birkaç kat ince hamur, kaba dövülmüs ceviz ve biraz da toz sekerden olusuyor. Kalori problemi olmayanlar, nar gibi kizarmis, bal rengindeki halka tatliyi iftar sofralarindan eksik etmiyor.||HATAY`DA ARAP VE FRANSIZ MUTFAGI ETKISI||Hatay`da Arap ve Fransiz mutfaginin etkisinin de görüldügü zengin bir yöresel yemek kültürü bulunuyor.||``Anali kizli`` çorbasindan, cevizli biberi, yesil zeytin ve kekik salatasi, humusu, küflü çökelegi ve bakla ezmesi, oruk olarak da adlandirilan içli köftesi ramazan sofralarinin vazgeçilmezleri arasinda yerini aliyor.||Ramazan sofralarinda mutlaka humus bulunuyor. Bu yemek için nohut, bir gece önce islatilip tencerede çok iyi pisinceye kadar haslaniyor,suyu süzülüyor. Nohudun zari soyularak püre haline getiriliyor; tahin, limon, sarimsakla servis tabagina yayilarak konuluyor. Üzerine domates, tursu, zeytinyagi ve maydanozla süslenerek servis ediliyor.||Etli asür için, bugday bir gece önce suda bekletilerek açilmasi saglaniyor, yagsiz parça et ile bugday bir saat tencerede kaynatiliyor. Tahta kasikla özlesinceye kadar dövülüyor. Baska bir kapta kizartilan yag, yemegin üzerine dökülüp üzerine baharat atilarak ikram ediliyor.||Yörenin ana yemeklerinden tepsi kebap yapiminda ise kiyma et, maydanoz, sarimsak, kirmizi taze biber kiyilip tepsiye yayilarak konuluyor. Tepsinin tümü etle kaplandiktan sonra üzerine suda eritilmis salça dökülerek firina veriliyor.||Hatay`in yöresel tatlisi peynirli künefe için, tepsiye ince sekilde tel kadayif dizilip ortasina tereyagi konuluyor. Arasina ufalanmis taze peynir yerlestirilerek künefenin diger yarisiyla üstü kapatiliyor. Kuvvetli atesin üzerinde hafif hafif döndürülerek alti pembelestikten sonra sicak surup dökülerek üzerine fistik ezmesi konuluyor.||Kabak tatlisi, peynirli irmik helvasi, hurmali kurabiye de iftar sofralarinda tatli olarak tüketiliyor.||MERSIN`DE TANTUNI VE CEZERYE||Mersin`de ramazan sofralarindan eksik olmayan yöresel yemeklerin basinda tantuni geliyor. Tosun etinin biçakla ve kusbasi etin dörtte bir oraninda dogranmasiyla elde edilen etin tavada pisirilmesiyle yapilan tantuninin lezzeti, tavaya dökülen su, yag ve baharatin kivaminin iyi ayarlanmasiyla ortaya çikiyor. Somun, açik ve lavas ekmek arasina konulan tantuni, domates, yesillik, sogan ve baharat eklenerek servis ediliyor.||Yemek öncesi, yöreye özgü ``yüksük çorbasi`` içilerek mide rahatlatiliyor. Un, kiyma, yag katilarak manti gibi hazirlanan yüksük çorbasi, pismis nohut ve baharatlarin eklenmesiyle servis ediliyor.||Genellikle kerebiç tatlisi tüketiliyor. Irmik, ceviz veya Antep fistigi ile sekerden yapilan kerebiç, çöven otundan elde edilen süt görünümlü köpükle ikram edilerek ayri bir lezzete bürünüyor.||Yemeklerden sonra ayrica, farkli bir lezzet sunan havuç, toz seker, bisküvi, ceviz veya Antep fistiginin yani sira Hindistan cevizinin karisimi ile elde edilen cezerye sofralari süslüyor.||MALATYA`DA BULGURDAN 130 ÇESIT KÖFTE||Bol miktarda tahil tarimi yapilan Malatya`da bulgur ve et ramazanin vazgeçilmezleri arasinda yer aliyor.||Bulgurdan 130 çesit köfte yapilan kentte ramazan boyunca ``içli köfte``, ``yuvarlama köfte``, ``anali kizli``, ``dolma``, ``lahana sarmasi`` gibi bulgur ve etin birlesiminden ya da bulgur ve etin yogrulmasindan yapilan yemekler ilk sirada geliyor.||Iftardan sonra çaya, pasta börek gibi hamur isleri eslik ediyor, sahurda kahvalti türü hafif yemekler sofralari süslüyor.||Mütevazi sofralar bulgur pilavi ve bir çesit yemekten olusurken; misafirlerin davet edildigi zengin sofralarda ``anali kizli``, ``dolma`` ve ``içli köfte`` bulunuyor.||Ramazan sofralarinda lahmacun da tercih ediliyor. Yemeklerin vazgeçilmez içecegi ise ayran.||Tatli olarak tel kadayifi ve baklava tercih ediliyor.||SAKARYA`DA ÇORBA VE HAMUR ISI YEMEKLER||Sakarya`da ve ilçelerinde Ramazan`a özgü yemeklerin basinda çorbalar ve hamur isi yemekler geliyor.||Kültürel Renkleriyle Sakarya kitabinin yazari Sosyolog Ali Aktas`in verdigi bilgiye göre, kentte iftar sofralari birbirinden lezzetli özel tatlilarla donatiliyor.||Iftariyeliklerle baslayan iftar yemeginde sofralarin vazgeçilmezleri et ve tavuk suyuyla hazirlanan dügün, mercimek, yogurt ve pirinç çorbalari.||Kuru meyvelerden yapilan hosaflar, kat kat yufkadan olusan baklava, kazandibi, kabak tatlisi, keskül ve ramazana has bir tatli olarak bilinen gül kokulu güllaç ise iftar sofralarinin vazgeçilmez tatlilari arasinda yer aliyor. Içecek olarak, serbet ve suruplar, boza ve salep tercih ediliyor.||Kente özgü yemekler arasinda ramazan pidesi, üre, nazli, çizleme, haslama, cevizli lokum, sütsüz ve sütlü umaç çorbasi, un çorbasi, sütlü çorba, kesme çorba, dimbil çorbasi, dartili keskek hodan (kaldirek), ergümeci yahnisi, efelek öne çikiyor.||Tarakli`da dogup büyüyen Marmara Üniversitesi Ilahiyat Fakültesi Ögretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Erkal ise ilçede halkin iftar sofralarinda akrabalariyla bir araya gelerek agaçtan yapilan kasiklarla yemek yediklerini belirtti.||Çorbalarin iftar sofralarinin vazgeçilmezlerinden oldugunu anlatan Erkal, daha çok mercimek ya da maydanozlu sehriye çorbasinin tercih edildigini söyledi. Erkal, iftariyeliklerin rendelenmis peynir, zeytin, reçel ve hurmadan ibaret oldugunu, Tarakli`ya özgü köpük helvasi denilen helva çesidinin sofralarin vazgeçilmezlerinden oldugunu anlatti.||Erkal su bilgileri de verdi:||``Ramazan sofralarimizda mutlaka bir etli yemek olur. Bu, nohutlu et ya da etli patlicandir. Peynirli yufka böregi ya da ispanakli börek de yenilir. Pilav da her sofrada yer alir. Sofralardaki hosaflar ise erikten yapilir. Bu komposto çesidi yapilirken Tarakli eriginden faydalanilir. Çünkü Tarakli erigi sicak suya atildigi zaman çabucak dagilmaz. Tatli olarak da baklava, sekerpare ya da kadayif tercih edilir.``||ANTALYA`DA RAMAZAN POGAÇASI VE BAL KABAGI||Antalya`nin geleneksel lezzetlerinden ramazan pogaçasi yavas yavas unutulurken, bal kabagi tatlisi, sofralari süslemeye devam ediyor.||Kentin ilk turist rehberlerinden ve yerel tarih arastirmacisi Hüseyin Çimrin, ramazanin simgesel iki yiyeceginin pide ve pogaça oldugu söyledi.||Çimrin, ramazan pidesinin, Türkiye`nin her yöresinde bilindigini Antalya`nin ramazan pogaçasinin yalniz Antalya`ya özel oldugunu anlatti.||Susamyagi, un, toz seker, tarçin, çam sakizi ve tereyagi gibi malzemelerin kagit üzerine dökülerek firinda tavalar içinde pisirilmesiyle ortaya çikan ramazan pogaçasinin, yalniz Antalya`da yapildigini belirten Çimrin, ramazan pogaçalarinin kentte çok ünlü oldugunu aktardi.||Profesyonel Mutfak Yöneticileri Dernegi Baskani Ali Riza Dölkeles de Akdeniz Bölgesi`nde ramazanda mutlaka bal kabagi tatlisi oldugunu söyledi.||SAMSUN||Samsun, Ordu, Amasya ve Sinop gibi Orta Karadeniz illerinde ramazan öncesinde imece usulü açilan yufkalar, iftar ve sahur sofralarinin vazgeçilmez lezzetleri arasinda yer aliyor.||Bölgede, ramazandan yaklasik 15 gün önce baslayan hazirliklarda yufkanin yani sira eriste ve manti da ramazanlik olarak hazirlaniyor.||Samsun`da ramazan sofralarinda mutlaka iftariyelik bulunuyor.||Hurma, zeytin, pastirma, tulum peyniri, bal, tereyagi gibi iftariyeliklere yöreye göre badem, kuru üzüm ve ceviz de ekleniyor. Sicak pide ise ana yemek öncesinde iftariyeliklerle birlikte sunuluyor.||Ana yemek öncesinde sunulan çorbanin ardindan et ve sebze yemekleri ile börek ve tatli geliyor.||Kirsal kesimlerdeki toplu yemeklerde ise yöreye özgü keskek, tirit ve yahni ile karalahanadan yapilan yemekler basi çekiyor.||Yufka tatlisi ile güllaç da sofralara lezzet katiyor.||AMASYA`DA EV ERISTESI, ÇILBIR ÇORBASI||Amasya`da, iftariyelikle oruç açildiktan sonra ana yemege geçiliyor.||Ev eristesi, çilbir çorbasi, bakla dolmasi ve etli bamya gibi yöresel yemeklerin yani sira çesitli et ve sebze yemekleri sofralari süslüyor.||ORDU`DA YUFKADAN YAPILAN BÖREK ÇESITLERI||Ordu`da ise genellikle Dogu Karadeniz yöresine özgü yemekler tercih ediliyor.||Yufkadan yapilan börek ve çesitli hamur islerinin yani sira pancar (karalahana) çorbasi, misir çorbasi, dible iftar sofralarini süslüyor.||Sahurda ise bisi olarak bilinen hamur isi ve kahvaltilik tercih ediliyor.||SINOP`TA MISIR ÇORBASI||Sinop`ta, hurma, zeytin ve kuru üzüm gibi iftariyelikle iftar ediliyor.||Ardindan ev yapimi misir çorbasi ile sebze ve et yemeklerine geçiliyor.||Tatli olarak, yufka tatlisi, burma ve güllaç tercih ediliyor.||TRABZON-RIZE-GIRESUN-BAYBURT||Dogu Karadeniz`de ramazanla birlikte sofralardaki yemek çesitliligi artiyor. Gümüshane ve Artvin`de eriste ve silor, Giresun, Rize ve Trabzon`da ise yufka açiliyor.||Ramazana 10-15 gün kala ev hanimlari kapilarinin önlerinde imece usulüyle silor ve eriste yapiyor. Her gün bir komsularinin silor ve eriste ihtiyacini karsilayan kadinlar, önce un, tuz ve suyla hamur yapiyorlar. Hazirlanan hamuru, yumruk büyüklügünde bölerek 30 dakika dinlendiren kadinlar, oklavayla hamuru inceltip yufka haline getiriyor.||Yufkalar tek tek rulo yapiliyor. Bu yufkalar eger silor yapilacaksa bir lokma büyüklügünde, eriste yapilacaksa da daha ince kesiliyor.||Kesme isleminin ardindan silorlar tepsiye düzgün bir sekilde diziliyor. Eriste de yine tepsiye konularak firinda pisiriliyor. Bir süre sonra silorlarin üzerine bir miktar yogurt ve tereyagi ilave edilerek tekrar firina veriliyor. Bes dakika firinda bekletildikten sonra sicak servis yapiliyor.||Giresun`da yufkanin yani sira yine imece usulüyle makarna, güllaç ve tel kadayif hazirlaniyor. Basta kizilcik olmak üzere mevsimlik meyvelere göre reçel ve pekmez yapiliyor. Kizilcik reçeli, ramazanda su katilarak çirpilir ve yöre insaninin tabiri ile `nerdek` yapilarak içilir.||Bayburt`ta ise ramazana özgü olarak su böregi, süt tatlisi ve Bayburt tava yapiliyor.||Rize Belediyesi Etnografya Müzesi ve Yöresel Yemekler Lokantasi Müdürü Muhammet Demir, son yillarda ramazanda sofralardaki yemek çesitlerinin arttigini, özellikle muhlama, kara lahana sarmasi, tursu tava ve harman çorbasinin sofradaki yerini aldigini belirtti.||Ramazan sofralarinin vazgeçilmezi harman çorbasinin nane, kirmizi biber, çesitli baharaklar, misir, barbunya, sivri biber ve tereyagindan yapildigini söyledi.||Demir, lahana ve misir yemeklerinin her zaman sofralarin bas taci oldugunu söyledi.||ZONGULDAK`TA UGMAÇ ÇORBASI, EKSILI VE SIRKELI KÖFTE||Zonguldak kent merkezinde unutulmaya yüz tutan bazi yemekler, ramazanda kirsalda oturanlarin sofralarini süslüyor.||Kirsal kesimde oturanlarin sofralarini özellikle ``ugmaç çorbasi``, ``eksili ve sirkeli köfte``, ``pelvaza``, ``kabak gözlemesi``, ``yagli hosaf``, ``misir keskegi`` ve ``beyaz baklava`` türü ürünler süslüyor.||BARTIN`DA PIRINÇLI MANTI||Bartin`da, ramazanda sofralarin vazgeçilmezleri arasinda ``pirinçli manti``, ``pumpum çorbasi``, ``yumurtali isbut``, ``kabak burmasi``, erik, ayva, elma, çilek ve visne kompostolari ile baklava yer aliyor.||KARABÜK`TE GÖZLEME, SAFRANBOLU BÜKNESI||Karabük`te, özellikle bazi ilçe, belde ve köy halkinin sofralarinin olmazsa olmazlari arasinda yer alan damak tatlari arasinda ``gözleme``, ``Safranbolu bükmesi``, ``kara mancar``, ``yaprak dolmasi``, ``ev makarnasi ve baklavasi``, ``bazlama``, ``su böregi``, ``perohi`` ve haluska`` yer aliyor.||SANLIURFA||Türkiye`nin zengin mutfak kültürüne sahip kentlerinden Sanliurfa`da iftarlarda mercimek çorbasi, lahmacun ve çig köfte gibi yemeklerle künefe ve sillik gibi tatlilar daha çok tercih ediliyor.||Etli yemeklerin ön planda oldugu kentte et, pancar, nohut, bulgur ve çesitli sebzelerin yogrulmasiyla hazirlanan ve sarimsakli yogurtla servis edilen ``Borani``, özel günlerde konuklara ikram edilen en önemli yemeklerden biri.||Geçmisi Hazreti Ibrahim dönemine kadar dayandirilan çig köfte ile lahmacunun yani sira ramazanda kazan ve tepsi kebabi, içli köfte, sikma, Siverek eksisi ile sade, patlicanli, domatesli ve soganli kebap çesitleri ramazanin vazgeçilmezleri arasinda yer aliyor.||Yemeklerin yaninda ikram edilen ve sebzelerin ezilmesiyle hazirlanan ``Bostana`` ise iftar sofralarinin meshur salatalarindan.||Iftarda yemeklerin ardindan konuklara, fistikli ve cevizli künefe, ``sillik tatlisi`` veya pekmezin susam ve çesitli baharatlarla kaynatildiktan sonra kurutulmasiyla hazirlanan ``küncülü akit`` gibi tatlilar ikram ediliyor.||Ramazanin son günlerinde ise mahalle firinlarinda bayrama hazirlik olarak hemen hemen her ev için, tatli bir pasta çesidine benzeyen, ``külünçe`` hazirlaniyor.||HAKKARI`DE RAMAZAN ÇÖREGI||Hakkari`de ramazan öncesinde tandirda pisirilen ramazan çöregi, halkin vazgeçemedigi lezzetler arasindaki yerini koruyor.||Kadinlarin bir araya gelerek hazirladigi ramazan çöregi, hemen her evde sahurda tüketiliyor.||Bu çörek, hamuru hazirlandiktan sonra tandirda pisiriliyor. Her aileye ramazan boyunca yetecek kadar pisirilen çörekler, evin isi ve nem almayan bölümünde özenle saklaniyor.||DIYARBAKIR`DA KABURGA DOLMASI, IÇLI VE ÇIG KÖFTE||Güneydogu Anadolu Bölgesi`nde kaburga dolmasi, içli köfte, çig köfte gibi büyük emek isteyen iftar sofralarini süslüyor.||Diyarbakirli yazar Esma Ocak`in verdigi bilgiye göre Diyarbakir`da ramazanda iftarda su böregi, kaburga dolmasi, kizartma, pilav, meftuna, çörek, hosaf tüketiliyor, sahurda ise mutlaka sicak yemek yapiliyor.||Modern yasamla birlikte artik gençlerin zahmetli oldugu için yöre mutfagina eskisi kadar ragbet etmemesine ragmen aile büyükleri, kaburga dolmasi, içli köfte, eksili dolma, etli güveç ile patlican, et, domates, sarimsak ve sumak konularak yapilan ``Eksili Metfune``yi iftar sofralariyla bulusturmaya devam ediyor.||Hemen hemen her köse basinda kurulan tezgahlarda yogrulan çig köfte, iftar sofralarinin olmazsa olmazi arasinda yerini aliyor.||SIIRT`TE PERDE PILAVI||Siirt`te ramazanda daha önceki yillarda sahurda mercimek çorbasi ve bulgur pilavi tercih edilirken son yillarda kahvaltilik ürünler tercih edilmeye baslandi.||Özel tencerede kizartilmis bademlerle bezenmis yufkanin içine eskiden keklik eti, simdilerde haslanip kizartilmis tavuk veya hindi eti konularak tas firinlarda pisirilen perde pilavi özenli iftar sofralarinin bas taci.||Yari haslanmis pirinç, kiyma ve bol reyhan konularak yapilan bir tür içli köfte ``kitel`` de iftar sofralarinda tercih edilen lezzetler arasinda bulunuyor.||MARDIN`IN ACISIZ ÇIG KÖFTESI||Mardin Belediye Baskan Yardimcisi Deniz Beseng, kentte mutlaka her sofrada çorbadan sonra tadimlik olarak Mardin çig köftesinin yendigini söyledi.||Köftenin salça ve acili baharatlar konmadan, agirlikli kimyon ve diger köftelik baharatlarin konulmasiyla yogruldugunu ifade eden Beseng, ince yufka arasina yag ve arzuya göre ceviz veya taze peynirin katilmasiyla tavada pisirilen, daha sonra serbete yatirilan katmer tatlisinin da iftar sofralarinin yerini aldigini belirtti.||Beseng, içli köfte (haslama usulu) iskembe dolmasi, kaburga dolmasi eksili dolma, örok (içli köftenin kizartilarak yapilan türü) eksili dolma gibi yöre yemeklerinin ramazan sofralarinda yerini aldigini anlatti.||Batman ve Sirnak`ta da yöreye özgü benzer yemekler yapiliyor.||BITLIS`TE ETSIZ YEMEK YOK||Bitlis Il Kültür ve Turizm Müdürü Hüsnü Isikgör, yöresel yemeklerin özellikle maddi bakimdan masrafli oldugunu ve hemen hemen hiçbir yemegin etsiz yapilmadigini söyledi.||Isikgör`ün verdigi bilgiye göre, Bitlis`te etin mezbahadan çikmasiyla tüketilmesi, çok kisa bir sürede gerçeklesiyor. Mezbahadan kasaplara getirilen et, sogumadan evvel satiliyor. Kesimin üzerinden bir gün geçmisse bu ete ragbet edilmiyor. Kesinlikle soguk hava depolarinda bekletilmis et, halk tarafindan alinmiyor. Etler sabahleyin geliyor, ögleye kadar tüketiliyor. Bir, iki kilo kadar et almak, ayip sayiliyor. Daha çok teke, koyun, sigir ve kismen kuzu eti tüketiliyor.||Türkiye`nin birçok yöresinde bilinmeyen Bitlis mutfagina özgü lezzetler ise sunlar:||Ciger taplamasi, tutmanc asi, sekalok, gilorik, has dolmasi, misevsi, ayran asi, tursu asi, çires çorbasi, kengerli pilav, turslu dolma, findik dolmasi, gari asi, halise, sogan köftesi, çorti taplemesi, gebol, keledos, piçoç, halim asi, yalanci dolma, sille, parpar, salgam yemegi, sogan yemegi, umanç asi, köki, jagli (bir çesit ot) yumurta, cümür, yarma asi, kurut asi, bezirgan çorbasi, kakli pilav, pazik boranisi, cevizli fetir, sor balikli pilav, baklali pilav, içli köfte (Bitlis köftesi), katikli dolma, çorti asi, büryan ve avsor (tuzlu su yemegi).||IZMIR||Izmir`de ramazanda sofralari keskek, kavurmali pilav, etli nohut, zerde, hünkar begendi, hamurlu paça kapamasi, et alti, islim kebabi, tereyagli irmik helvasi ile süslüyor.||Izmir Lokantacilar Odasi Baskani Aykut Yenice, ``Izmir`de özel olarak yapilan sahur ya da iftar yemegi yok. Genelde zeytinyagli yemekler tercih ediliyor ama ramazan ayinda, tokluk hissinin uzun sürmesi için et yemeklerine yöneliniyor`` dedi.||Yenice, özellikle evde yapimi kolay olmayan yemeklerin lokantalarda tercih edildigini söyledi.||GÖRDES`TE GELIN KIZ HELVASI||Manisa`nin Gördes ilçesinde 150 yillik geçmisi olan yöreye has gelin kiz helvasi, ramazanda sofralari süslüyor. Gördes esnafindan Helvaci Ahmet Ugur, bu tatlinin tarihçesinin 3 kusak öncesine dayandigini ve sadece ramazan ayinda yapildigini belirtti. Ugur sunlari söyledi:||``1828 yilinda eski Gördes`te Dogan Hasan Basri Hazretleri tarafindan yapilan Gördes Gelin Kiz Tatlisi sadece Ramazan ayinda ogullari nisanli olanlar tarafindan gelinlerine gönderilmek üzere yapilirmis. Bu tatlidan bir tepsi yapilarak iftar vaktinde nisanli olan geç kizlarin evine götürülürmüs, iftarda yendikten sonra duasi edilip kalan tatli, damat adayina sahurda yedirilirmis.``||Manisa merkezde yasayanlar ise apartman dairelerinde yapamadiklari ramazan yufkasi gelenegini sürdürmek için köylerde yasayan yakinlarindan destek aliyor. Özellikle sahur yemeklerinin vazgeçilmezlerinden olan yufka, hem doyurucu özelligi hem de mideyi rahatsiz etmemesi nedeniyle tercih ediliyor.||AYDIN`DA KESKEK||Aydin`da ramazan aylarinda sofralarda en çok keskek, yuvarlama, yavru kavurma ve sini böregi tercih ediliyor. Özellikle keskek sofra tercihinde bir numarada yer aliyor.||Kiyma, un, karabiber, biber salçasi, kirmizi biber, margarin, sivi yag, et suyu ve tuz karisimiyla yapilan yuvarlama, ramazan sofralarinda yer alirken, tavuk, Bursa biberi, zeytinyagi sogan ve kirmizi toz biberle yapilan yavru kavurma da özellikle bu ay içinde tadina bakilan yemekler arasinda.||Sahurda hem doyurucu oldugu, hem de mideyi rahatsiz etmedigi için, yaninda çay ve ayranla tüketimi tercih edilen sini böregi, kesikli pirasa, isirgan otuyla yarim saatte yapiliyor. Sini böregi, ortasina yogurt dökülerek de yenebiliyor.||Tavuk haslanan suya kavrulmus un ve bol miktarda aci biber konulmasiyla hazirlanan Arapasi çorbasi da Aydin`da ramazan ayinin vazgeçilmezlerinden.||USAK`TA TARHANA VE YUMURTA SIZDIRMASI||Usak mutfaginda bas sirada yer alan tarhana, Ramazan ayinda da sofralardaki yerini koruyor. Özellikle mideyi rahatlatmasi ve besleyici olmasi nedeniyle tarhana her dönem oldugu gibi iftar ve sahur sofralarinin vazgeçilmezleri arasinda yer aliyor.||Kaynayan suya yumurta kirilmasi ve üzerine yogurt dökülmesiyle yenen yumurta sizdirmasi ise özgü yöresel yemeklerden.||Bulgur pilavinin, küçük parçalar halinde kesilmis kuzu ya da keçi cigeriyle karistirilmasiyla yapilan cigerli bulgur da Usak`ta Ramazanda tercih edilen yöresel yemekler arasinda bulunuyor.||DENIZLI||Denizli`de iftar ve sahur sofralarinin bas kösesinde çorbalar yer aliyor. Ilde Ramazandaki en popüler tatlilar, güllaç ve irmik helvasi. Özel yapilan kepekli pide, pastirmali kuru fasulye, rulo köfte, kuzu güveç, keskek üstü tandir, bostan kebap, patlican begendili piliç, balik izgara çesitleri de tercih edilen yemekler arasinda.||ERZURUM||Erzurum`da ramazan ayinda en çok ayran asi çorbasi, yumurtali kiyma, su böregi, yaprak sarmasi, lor dolmasi, cevizli kete iftar sofralarinda yer alan yemekler arasinda bulunurken, kadayif dolmasiz bir iftar sofrasi ise düsünülemiyor.||Erzurum mutfagina damgasini vuran ``kadayif dolmasi`` iftar sofralari için vazgeçilmez olarak görülüyor.||Kültür ve Turizm Müdürü Fikret Öztürk, Erzurum`da iftar sofralarinin özenle hazirlandigini belirterek, ramazan ayi boyunca sofralarda en güzel yemeklere yer verildigini söyledi.||Iftar sofralarinda, hemen hemen her gün özelikle ayran asi çorbasi ve kiymali yumurta ve tatli olarak da kadayif dolmasi bulundugunu anlatan Öztürk, ``Ramazan ayi diger dönemlere göre çok farkli geçer. Es, dost ve akraba ziyaretleri yogun olarak yasanir ve ziyarete gelen misafirlere de özel ikramlarda bulunulur`` dedi.||MUS||Mus`ta Ramazan ayi nedeniyle iftar sofralarini her evde, yöresel yemekler süslüyor.||Kültür ve Turizm Müdürlügünden alinan bilgiye göre, Mus`ta ramazan ayinda Mus köftesi, hazüt dolmasi, kirçikli kalem dolmasi ve Mus Güveci ile keskek, iftar sofralarinin degismez yemekleri arasinda bulunuyor.||BINGÖL||Bingöl mutfaginda yemeklerin çogu bulgur, ayran, süt, et, çökelek ve yenilebilir bitkilerden yapilmaktadir. Kentte gömme, sirin, tutamaç, mastuva, keldos, keskek ve içli köfte ramazan sofralarinda en fazla tercih edilen yemeklerdir.||Tutamaç çorbasi, un, yogurt, kavurma ve tere yagindan, mastuva yemegi pirinç ve ayrandan, keldos ise mayali undan yapilir.||KARS||Kars`ta hangel, sulu köfte, eriste pilavi, eksili et ve elma dolmasi ramazan sofralarinda en fazla tercih edilen yemekler arasinda yer aliyor.||Eksili et yemegi yumurta, domates ve etten, eriste pilavi yesil mercimek ve eristeden, hangel yemegi un, yogurt, sarimsak ve salçadan yapilir.||IGDIR`DA BOZBAS YEMEGI||Igdir`da, iftar soflarinda en önemli yeri bozbas yemegi aliyor. Nohut yahnisi olarak da bilinen yemek, koyun etinden yapiliyor. Ayrica yogurt çorbasi ile börülceden yapilan omaç asi çorbasi da begeniyle tüketiliyor. Iftar yemeklerinde ayrica pirinci kavurmadan yapilan süzme pilav da servis ediliyor.||ERZINCAN-ARDAHAN||Erzincan`da iftar sofralarini genellikle bulgurdan yapilan yemeklerin süsledigi belirtildi.||Edinilen bilgiye göre, ilde ramazanda genellikle yöresel yemekler tüketiliyor. Un çorbasi ve bir çesit bulgurdan yapilan gendime çorbasi ile baslayan iftar yemekleri yaprak sarmasi ve kabaktan yapilan kabak kurusu sarmasi ile devam ediyor. Sofralarda tatli olarak da hosaf yer aliyor.||Ardahan`da ramazan ayinda iftar sofralarini etli yemeklerinin yani sira yöreye özgü hamur isi yemekler süslüyorlar.||Ardahan`da iftar sofralarinin vazgeçilmezleri arasinda katmer ve gevrek ilk sirada yer aliyor. Bir baska hamur isi olan gevrek de ramazan sofralarinin her zaman yer buluyor.||AA

Yemek Odasi Mobilyasi

turkiye`nin bayram tatlari

Anneler, sofralar senlensin diye tatlilar yapip börekler açarken, gözleri de yoldadir. Bayramlarda es, dost ve akraba ziyaretleri artarken, evlerde yemek ve tatli pisirmek için hummali çalismalar yapilir.||Dünyanin sayili mutfaklari arasinda bulunan ve tatlidan tuzluya yüzlerce tarif barindiran Türkiye'de, en güzel yemekler bayram günlerinde sofralardaki yerini aliyor. Bayram sofralarini her yörenin kendine özgü tarifleri ve tatlilari süslerken, yemeklerin ikram sekli de büyük önem tasiyor.||ERZURUM'DA KADAYIF DOLMA||Erzurum'da bayram sofralari ayran asi çorbasi, su böregi, yaprak sarmasi, lor dolmasi, cevizli kete ile senlenirken, kadayif dolmasiz bayram sofrasi düsünülemiyor.||Yüzyillar ötesinden gelerek Erzurum mutfagina damgasini vuran `kadayif dolmasinin` tescili amaciyla çalisma yapan Erzurumlular için bu lezzet vazgeçilmez...||Kadayif dolmasi, kadayifin içine dövülmüs ceviz içi konularak dolma gibi sarilarak yapiliyor. Sonra yumurtaya batirilarak yagda kizartilan kadayiflar önceden hazirlanmis serbete atilip, süzülerek servis yapiliyor.||Erzurum'da yemeklerin bayramdan 3 gün önce yapilmaya baslandigini söyleyen Kültür ve Turizm Müdürü Fikret Öztürk, yörede Ramazan Bayrami'nda es, dost ve akraba ziyaretlerinin yogun olarak yasandigini ve ziyarete gelen misafirlere özel ikramlar yapildigi belirtti.||KAZ PILAVI||Ardahan Kültür ve Turizm Müdürlügü yetkilileri, kentte bayrama özel olarak katmer, hengal, mavis ve etir (kaz pilavi) yemeklerinin yapildigini, bayram tatlisi olarak un helvasi, baklava, sütlaç ve elma dolmasinin tercih edildigi; Ardahan'da kaz dolmasiz bir bayram sofrasi düsünülemeyecegini belirttiler.||Ardahanlilar, kazi bir tencerede su ile 40-45 dakika hasladiktan sonra, süzdürerek sudan çikarip, 8 parçaya ayirarak bir kapta bekletiyor. Kazin pisme suyundan 6 bardak tencereye süzdürülüp, bu suyla bulgur pilavi pisiriliyor. Pilav 10 dakika dinlendikten sonra tahta bir kasikla ezmeden karistirilip, bir servis tabagina aktarilip, üzerine kaz parçalari konularak servis ediliyor.||ERZINCAN'DA BAYRAM MUTFAGI||Erzincan Kültür ve Turizm Müdürü Metin Çankaya, bayramda Erzincanlilarin yöresel yemek ve tatlilara çok önem verdigini söyledi.||Erzincan'in hamur isi yemekleriyle öne çiktigini ifade eden Çankaya, bayram sofralarinda un çorbasi, yaprak sarmasi, kabak kurusu sarmasi, gendime çorbasi ve su böreginin mutlaka bulundugunu vurguladi.||Acem mutfaginin izlerini tasiyan Erzincan mutfagi, bulgur yemekleri açisindan da zengin bir menüye sahip.||Hayvancilik ve tarimin yayginligi Erzincan'da hem et hem de sebze yemeklerinin farkli tariflerinin olusmasini saglamis.||Yaprak dolmasi, eksili çorba ve kete, bayram spesiyalleri arasinda bulunuyor.||Tatli, Erzincanlilar için de bayram sofralarinin olmazsa olmazi...||Özellikle kayisiyla yapilan gasefe adli tatli ve hosaf, özel gün sofralarinin vazgeçilmezleri arasinda yer aliyor.||MUS'TA HAZÜT DOLMALARI HAZIR||Mus'ta bayram öncesi her evde, yöresel yemekler neredeyse hazir...||Kültür ve Turizm Müdürlügünden alinan bilgiye göre, Mus köftesi, hazüt dolmasi, kirçikli kalem dolmasi ve keskek, bayram sofralarinin vazgeçilmezleri arasinda...||Mus'ta Bayram namazindan önce hazir edilen Hazüt Dolmasi'nin tarifi söyle:||`Yagli et iyice çekilir. Pirinçle karistirilir, iyice yogrulur. Kelem(Lahana) suda iyice haslandiktan sonra ufak ufak parçalara bölünür.||Pirinçle karistirilmis etin üzerine sonradan sumak ekilir, lahanalarin içine konularak sarilir. Çömleklere (toprak tencere) konularak haslanir.||Tabaklara dizilir, üzerine yag dökülerek yenir.||BINGÖL'DE TUTAMAÇ VE KELDOS||Bingöl'de bayramlarda en çok tutamaç, mastuva, keldos ve içli köfte tercih ediliyor.||Kültür ve Turizm Müdürlügü yetkilileri, Bingöl'de bayramlarda en çok undan yapilan tutamacin, pirinç ve ayrandan yapilan mastuvanin, mayali undan yapilan keldos yemeginin tüketildigini belirtiyor.||Mastuva, pirince ayran ilave edilerek yapiliyor. Bir tencerede ayran ve pirinç karistirilarak atese oturtuluyor. Ayranin bozulmamasi için kaynayincaya kadar tahta kasikla sürekli karistiriliyor.||Kaynadiktan sonra karistirma islemi birakilarak kati hale gelinceye kadar pisiriliyor.||KARS'IN EKSILI ET YEMEGI||Kars'ta, domates ve etten yapilan yöreye özgü eksili et yemegi, yesil mercimek ve eristeden yapilan eristeli pilav ile elma ve cevizden yapilan elma dolmasi, en çok tercih edilen bayram yemekleri arasinda yer aliyor.||Karslilar için bayramin vazgeçilmez lezzeti elma dolmasinin tarifi söyle:||`Elmalarin sebze dolmalarinda oldugu gibi içleri, çekirdekleri alinarak oyulur. Elmalarin oyulan kismina ezilmis ceviz içi ve pudra sekerinden alabildigi kadar konulur. Bu sekilde hazirlanan elmalar, agzi küçük ve kapali bir kaba sirayla yerlestirilir, üzerine bir kasik yag ve bir bardak su ilave edilip tencerenin kapagi sikica kapatilir. Elmalar yumusayincaya kadar iyice pisirilir. Istege göre sicak veya soguk servis yapilir.`||IGDIR'DA BALIK ÇÖREGI||Igdir'da, bayram günleri hemen her evde balik çöregi bulunuyor. Ceviz ve hamurdan yapilan ve balik sekli verilen bu çörek, bölge insaninin bayramlarda olmazsa olmazi...||Ayrica, revani, baklava ve dilber dudagi, bayramlarda evlerde hazirlanan ve ikram edilen tatli türleri arasinda yerini aliyor.||KOCAELI'NIN UMAÇ ÇORBASI||Sanayi bölgesi oldugu için yurdun dört bir yanindan göç alan Kocaeli, ülkenin mozaigini yansitan zengin bir mutfaga sahip.||Kocaeli Kültür ve Turizm Müdürü Adnan Zamburkan, yurt içi göçün yani sira bölgeye Yugoslavya, Makedonya, Bulgaristan gibi ülkelerden de göç olmasinin Kocaeli mutfagindaki zenginligi artirdigini söyledi.||Zamburkan, yöreye ait en belirgin yemeklerin Kandira'da yapilan `mancarli pide` ile `Gebze mantisi`, `umaç çorbasi`, `pismaniye` ve `keten helvasi`, `simit dolmasi` oldugunu söyledi.||Bölgede özel günlerde en çok tercih edilen yemeklerse sunlar:||`Umaç Çorbasi: Yagda kavrulan soganin üzerine rendelenmis domates ve sicak et suyu ya da tavuk suyu ilave edilir. Ayri bir kapta su ve unla hazirlanan hamur, küçük küçük sehriye seklinde kirilarak kaynayan karisima katilir. Daha sonra bir tavada kizdirilan tereyagina nane katilarak çorbanin üzerine dökülür ve servis yapilir.||Gebze mantisi: Mayasiz hamurdan ince yufkalar açilir. Açilan yufkalar küçük küçük kareler halinde kesilir. Kare yufkalar tavukla hazirlanmis pilavla bohça gibi kapatilip tepsiye dizilir. Firinda kizartilan bohçalarin üzerine tavuk suyu gezdirilir ve tavugun beyaz etlerinden dizilerek servis yapilir.`||ADANA VE HATAY||Türkiye'nin birçok yöresindeki evlerde, temizlik, alisveris, yemek ve tatli hazirliklariyla bayram telasi yasaniyor. Çörekler, börekler, geçmisten bugüne tadi degismeyen serbetli, sütlü tatlilar, bayram günlerine senlik havasi katiyor.||Adana ve Hatay'da da bayram günleri, zengin kültürün de etkisiyle degisik lezzetlerle süsleniyor.||Adana'da bayram sofralarindan eksik olmayan ve misafirlere ikram edilen yöresel yemeklerin basinda, içinde un, yumurta, tuz, salça ve erik eksisi bulunan yüksük çorbasi geliyor. Yüksük çorbasi, manti gibi hazirlanip nohutla pisirilerek servis yapiliyor.||KABAK ÇITMESI TARIFI||Kabak çintmesi de kentin özel yemekleri arasinda yer aliyor.||Zeytinyaginda çok az kavrulan sogan ve salçaya küp halinde kesilen kabaklarin eklenmesiyle su eklenerek pisirilen yemek, bol baharat ve üzerine sarimsakli yogurt eklenip, sivi yagda kirmizi pul biberle hazirlanan sos dökülerek servis yapiliyor.||Tas kadayif ve Karakus tatlisi, Adanalilarin vazgeçilmez bayram tatlilari arasinda yerini aliyor.||HATAY||Zengin bir mutfak kültürüne sahip Hatay'da, her bayram her evde eksi asi, oruk gibi yemek ve mezelerin yani sira kömbe tatlisi yapiliyor.||Hosgörü ve dayanismanin sembolü kentte, bayram ikramlarina özel önem veriliyor.||Kentte, Ramazan Bayrami'nin yaklasmasiyla her köse basindaki firindan, kadinlarin malzemesini evde hazirladigi ve pisirilmesi için firina gönderdigi kömbe tatlisinin kokusu yayiliyor.||Pudra sekeri, damla sakizi, susam, süt, mahlep, Hindistan cevizi ile yapilan kömbe, bayramda her evin olmazsa olmaz tatlilari arasinda yer aliyor. Bayrama kisa bir süre kala evde hazirlanan malzemeler, daha çok firinlara gönderilerek pisiriliyor.||AYDIN||Aydin'da baklava ve kabak tatlisi siparislerinde, Ramazan Bayrami nedeniyle artis yasaniyor.||Aydin'da 32 yildir baklavacilik yapan Mahmut Sir, `Ülkemizde Ramazan denildigi zaman akla hemen baklava gelir. Onun için satislarimiz artar` dedi.||Bayram için çok fazla baklava siparisi aldiklarini, ancak günlük yapip, günlük sattiklari için bütün siparisleri kabul edemediklerini belirten Sir, Aydin'in en eski tatlisinin, kuzu etinden yapilan `boyun tatlisi` oldugunu ifade etti.||Sir, bu tatlinin unutulmaya yüz tuttugunu ve unutulmamasi için tatli yarismalarinin düzenlenmesi gerektigini kaydetti.||Aydin'da 39 yildir kabak tatlisi yapan Selim Can da Ramazan Bayrami öncesinde kabak tatlisi siparislerinin artigini ifade ederek, `Izmir, Istanbul ve Ankara'ya kadar siparis gönderiyoruz` diye konustu.||TEKIRDAG'DA EV BAKLAVASI||Arastirmaci Yazar Sezai Gençöz, Tekirdag'da yöresel yemeklerin eskiye göre daha az kullanildigini belirterek, özellikle televizyonlarda verilen yemek tariflerinin kültürel yemeklerin azalmasinda etkili oldugunu söyledi.||Gençöz, bayramlarda Tekirdag'da özellikle ev baklavasi, kadayif, peynir tatlisi, zerde ve revani tatlisi yapildigini ifade etti. Gençöz, tarhana çorbasi, yogurtlu borani, sulu köfte, Tekirdag köftesi, cizleme, börek, kesme makarna, kuskusun vazgeçilmez bayram yemekleri arasinda oldugunu söyledi.||DOGU KARADENIZ||Trabzon'da, yaklasan bayram öncesinde geleneksel ev baklavalari hazirliklari basladi. Özel ince yapisiyla ve bol Karadeniz findigiyla dikkat çeken ev baklavasinin, bayram sofralarinin en önemli ikram ürünü olmayi geleneksel olarak bu bayramda da sürdürecegi ifade edildi.||Ayrica 'beton helva' olarak anilan ve bayramin yani sira diger günlerde de büyük ragbet gören tahin helvasi, bayram sofralarindaki yerini alacak.||Rize'de, genellikle lahana sarmasi, tursu tava ve kara lahanadan yapilan yöresel yemekler bayram sofralarinin demirbasi olurken, bu yemeklere, yöreye özgü olan ve kokulu kara üzümden yapilan `pepecura` tatlisi eslik ediyor.||Giresun'da, Özel günlerin en önemli yöresel yemegi `samatsa` pisirme hazirliklari simdiden basladi. Samatsa, misir unu, süt ve kokulu kara üzüm pekmezinden yapiliyor. Bayram için imece usulü baklava açmaya da baslayan Giresunlular, findikli kabak, elma tatlisi, kara lahana ve üzüm asmasi yapragi sarmasi yapmak için alisverislerini hizlandirdilar.||Gümüshane'de de bayram namazindan sonra bayramlasmaya gelenlere ikram edilen börek ve eristeler için yufkalar açiliyor.||Bayram kutlamalarina gelenlere, undan yapilan helvanin yani sira yufkayi rulo haline getirdikten sonra, tereyaginda kizartarak, üzerine dökülen sarimsakli yogurtla yapilan börek de konuklara ikram ediliyor.||Her gün bir evde toplanarak imece usulü tatlilar yapan Artvinli kadinlar, burma tatlisi, mekik tatlisi, laz böregi, baklava, yalanci sarma ve su böregi yaparak bayrama hazirlaniyorlar.||Özellikle sahil yerlesim yerleri olan Hopa ve Arhavi ilçeleri ile Kemalpasa beldesinde ev kadinlari meshur laz böregi açiyorlar.||MALATYA KÖFTESI||Malatya'da misafirlere servis edilecek tatlilarin yani sira lahana sarmasi, iri köfte, kömbe ve yogurtlu çorba da bayram için önceden hazirlaniyor.||Malatyali kadinlar, lahana sarmasi, iri köfte, kömbe, yogurtlu çorba gibi yemeklerini arefe gününden hazirlamayi tercih ediyor.||Agirlikli olarak bulgurun kullanildigi Malatya'da, bayram için yufka ekmegi pisiren kadinlar bir araya gelerek yardimlasiyor. Bayram ekmekleri için imece usulü çalisan komsular, bayram tatlilari ve baklava açilmasinda da birbirlerine yardim ediyorlar.||ELAZIG'DA HARPUT KÖFTE VE GÖMME||Elazig'da bayramda yapilan yemekler arasinda ilk sirayi Harput köfte, dögme çorbasi, içli köfte ve gömme alirken, tatlilarda ev baklavasi tercih ediliyor.||Cografi sartlari ve tarihi mirasi ile zengin bir mutfak kültürüne sahip olan Elazig'da, özellikle bayram günü kahvalti büyük yer tutuyor.||Ramazan ayi boyunca kahvalti yapilmadigini göz önüne alan Elaziglilar, bayram namazindan sonra kahvaltiya önem veriyorlar.||Elazig'da bayram yemeklerinin vazgeçilmezi arasinda bulunan Harput köfte, hemen hemen tüm evlerde yapiliyor.||Dogranmis kuru sogan, yagsiz kiyma, maydanoz, biber, tuz ve ufak bulgur suyla bir kapta iyice yogrulup elde edilen hamurdan findiktan biraz büyük olarak alinan parçalara sekil verilmesiyle yapilan köfteler, ayri bir tencerede kaynayan yagli ve salçali suyla kaynatilarak pisiriliyor.||Kentte bir çesit börek olarak tabir edilebilen gömme de geleneksel damak tatlari arasinda bulunuyor.||EDIRNE'DE BÖREK||Birçogu günlerce ugras gerektiren yemek kültürüne sahip olan Edirne'de bayram sofrasina, en çok kara kavurma, ciger sarma, hünkar begendi, kuzu kapama, terbiyeli et, kimyonlu et, lahana sarmasi, patlican musakka ve eksili köfte eti getiriliyor.||Türk Mutfagi ve Edirne'den Yemek Kültürü adli kitabin yazari Müserref Gizerler, Edirne'nin, geçmiste var olan yemek türlerini hala korudugunu söyledi.||Bayram sabahlarinda böreklerin de ayri yeri ve tadi oldugunu ifade eden Gizerler, söyle devam etti:||`Kiymali tepsi börekleri, peynirli pogaça böregi, tavuklu kandilli manti, kuru manti, su böregi ve bulgurlu kol börekleri kent mutfaginda hala görülmektedir. Kirsal kesim ve tatar geleneklerinden gelen, köbete, çig börekle beraber, akitma, manti, kesme makarna ve kuskus bulunmaktadir. Tatlilarda, bademli baklava, cevizli oturtma, sepet hurma, dilber dudagi, un helvasi, asure, zerde, pelte, güllaç, badem ezmesi bilinenler arasindadir.`||NEREDE O ESKI BAYRAMLAR!||Nerede o bayramlar denilen bayramlar eskilerde mi kaldi? Yoksa çocuklar için bayramlar hala eski bayramlar tadinda mi? El öpülüp kahveler ikram edilirken arkadan sunulan tatlilar, bayram sofrasinda elden ele gezen zeytinyaglilar, ne zamandan beri yemediginiz içli köftelerden yayilan mis gibi kokular... Belki de bayrami bayram yapan bu tatlardi....||Anneler bu tatlari ve bayram sevincini doyasiya yasamak ve yasatmak için hazirliklarina çoktan basladi. Konyali Anne Melahat Gin (45), oglunun Zonguldak'ta okudugunu ve onun gelisi için yapacagi hazirliklari söyle anlatti:||`Oglumu birbuçuk ay önce göndermemize ragmen onu çok özledim, gözlerimiz simdiden yollarda kalmaya basladi. Onun gelecegini ögrenmemle baklava tatlisi yaptim. Bunla bitmedi onun gelecegi gün en sevdigi kirmizi mercimek, bezelye ve pilav yaparak oglumla özlem giderecegim.` Konyali anneler, bayram yemegi olarak en çok yogurt çorbasi, bütümetli patlican, su böregi ve baklava hazirlar özlemle beklenen misafirlere.||Ünlü Türk Mutfagi Uzmani Dr. Nevin Halici, Konya'da ilk bayram yemeginin bayram namazindan dönüldükten sonra tüm aile bireylerinin katilimiyla yendigini anlatti. Halici, Konya bayram yemeklerinin, binlerce yillik yemek kültüründen süzülüp gelen damak tadi ve begenilerin izlerini tasidigini ifade etti.||Halici, Konya'da bayram yemegi menüsünün yogurt çorbasi, bütümetli patlican, su böregi ve baklavadan olustugunu kaydetti.||Halici, su böregi ve baklavanin günler öncesinden hazirlanmasiyla diger yemeklerden ayrildigini ifade ederek, su böregi hakkinda su bilgileri verdi:||`Konya'da su böregi, çok ince yufkalardan 6 altta 6 da üstte olmak üzere 12 adet kullanilir. Katlar asla birbirine yapisik olmaz, Bu nedenle ele ya da çatala alinan Konya su böregi titrer. Yufkasi 2 dakika haslanir. En büyük özelliklerinden biri de mangalda, kömür atesinde pisirilmesidir. Iddia ediyorum, gerek görüntü, gerekse lezzet açisindan su böregi yapiminda Konyali hanimlarla kimse yarisamaz.`||IZMIR'DE EKMEK DOLMASI||Izmir'in Ramazan ayi ve bayramina iliskin en özel tatlarinin basinda, ilk kez duyanlarin biraz `tuhaf` buldugu ekmek dolmasi geliyor.||Türk mutfaginda zeytinyagli ve etli olmak üzere sayisiz seçenege sahip olan dolma, Izmir'de sadece ramazana özgü bir tat olarak ekmek içinde pisiriliyor.||Giderek unutulan bir lezzet olmasi nedeniyle, eskisi kadar rahatça bulunamasa da Izmir'de hala bazi firinlar, sadece ramazan ayinda `dolmalik ekmek` olarak bilinen özel ekmek üretimini sürdürüyor.||KAPAKLI EKMEK, CEVIZ, KIYMA VE TARÇIN||Daire seklindeki dolmalik ekmegin üzerinde ikinci bir daire bulunuyor ve ekmegin ortasindaki bu küçük daire, biçak yardimiyla bir kapak gibi çikariliyor.||Kapak ayrildiktan sonra ekmegin içi sadece kabuk birakilana kadar çikarilip ufalaniyor ve ufalanan ekmek içlerine, önceden hazirlanmis kiyma, sogan, ceviz, karabiber, kus üzümü, tarçindan olusan karisim eklenerek tekrar ekmegin içine yerlestiriliyor ve kapak kapatiliyor.||Hazirlanan dolma, su dolu genis bir tencerenin üzerine yerlestirilen metal bir süzgece alinarak, kisik ateste buharda 1 saat kadar pisiriliyor ve adeta bir pasta gibi dilimler halinde servis ediliyor.||Izmirlilerin büyük bölümü, bayram menülerine ekmek dolmasi yemegini ekleyerek, bu geleneksel yemege 11 ay sonra görüsmek üzere veda ediyor.||GAZIANTEP'TE YUVARLAMA||Ramazan Bayrami'nda Gazianteplilerin vazgeçilmez yemegi olan yuvarlamanin hazirliklari hemen her evde devam ediyor.||Gaziantep'te, Ramazan Bayrami'nda ev halkinin sabah kahvaltisi yerine yemeyi tercih ettigi ve özellikle misafirlere yapilacak ikramlarda önemli bir yer tutan yuvarlamanin hazirliklarina baslandi.||Gaziantepli ev hanimi Sultan Yagmur, Gaziantep'te bayram sabahi her evde yuvarlamanin yendigini belirterek, yuvarlamanin hazirlanisini söyle anlatti:||`Pirinçler çekilerek un haline getirildikten sonra, içine bir miktar karabiber konularak çig köftelik et ile yogrulur. Nohut büyüklügünde yuvarlanan köfteler haslanir ve bir kenarda beklemeye alinir. Içine et ve nohut konularak hazirlanan et suyuna haslanan köfteler atilir ve kaynatilir. Köfteler pisince, içine yumurta ve et suyu ile daglanan yogurt aktarilir ve bir miktar kaynatildiktan sonra ocaktan indirilir. Daha sonra üzerine yag ve nane dökülerek servis yapilir.`||ÇÖREK BAYRAMI||Kahramanmaras'ta asirlardan beri ramazan bayramlarinda yapilan geleneksel 'Bayram Çöregi' son yillarda artan talep üzerine büyük bir sektör haline dönüstü.||Son 10 yila kadar daha çok ramazan ayinin son 15 gününde imal edilerek, bayram günlerinde evlerde konuklara hosaf ile birlikte ikram edilen bayram çörekleri, bayramlarda çok fazla tüketilmesi nedeniyle bayrama da ismini vermis durumda.||Yörede, çöreklerin tüketiminin fazla olmasi nedeniyle Ramazan Bayrami 'Çörek Bayrami' olarak da adlandirilirken, çöregin son yillarda Ramazan Bayrami disinda kalan zamanlarda da tüketiminin artmasi nedeniyle unlu mamuller üreten 18 adet tesis kuruldu.||SAKARYA'DA INCIR UYUTMA TATLISI||Sakarya'da bayrama özgü yöresel yemek ve tatlilar arasinda, ilçelere göre degisen aliskanliklara ragmen keskek, dartili keskek, kivrim baklava, üre tatlisi, lokum ekmegi ve incir uyutma tatlisi yöresel yemek ve tatlilar olarak bayram sofralarini süslüyor.||Osmanli kültürünün izlerini tasiyan mutfagiyla taninan Sakarya'da vezir parmagi, kemalpasa tatlisi, sambaba, sekerpare, tel kadayif, güllaç ve sütlacin yani sira, incir uyutmasi, kusburnu tatlisi, uhut tatlisi, kivrim baklava tarakli da sofralardaki yerini aliyor.||Incir uyutma tatlisinin tarifini ev hanimi Kadriye Güven(67) söyle anlatti:||`Önce inciri bir tabaga küçük küçük dograriz. Daha dogrusu dörde bölebiliriz. Yapacagimiz miktara göre sütün miktarini ayarlayip ayrica kaynatiriz. Sekerini ilave ettikten sonra incirlerin üzerine dökeriz.||Daha sonra tabagin agzini kapatarak sobanin kenarinda bir beze sararak yaklasik 5 saat bekletiriz, yani uyuturuz. Böylelikle incir uyutmasi servise hazir hale gelmis olur.` Kaynarca yöresinde bayramda konuklara ikram edilecek yemeklerin basinda, ilçeye özgü tadiyla dartili keskek geliyor.||Sütün kaymaginin biriktirilip kizartilmasiyla elde edilen darti, keskek ve yemeklerde sos olarak kullaniliyor.||Bayrami bayram yapan tatli ve yemek hazirliklarini, gelen misafirlere yapilan ikramlarla yasanan yorgunluklari, `eline saglik` diyen mutlu yüzler unutturur. Ayri bir beceri ve zaman isteyen yöresel yemekler daha bayram öncesinde misafirlerin yüzleri gülsün diye üsenmeden yapilir.||Van'da bayramlarinda sofralarda, ayran asi, Grut asi, Sile, Keledos, Sengeser, Murtuga, Kurut köftesi, Üzüm asi, Cilbir, Eksili, Ciger köftesi, Van baklavasi, Van pastasi, Isbabyan, Kavut, Paluza, Çömlek yahnisi yerini alir.||Van'da da ev baklavasi bayram tatlilarinin vazgeçilmezidir. Bayramdan bir gün önce hazirlanan baklavalar, bayram sabahi dökülen serbetin ardindan ikrama hazir hale getirilir.||ZONGULDAK'TA UGMAÇ ÇORBASI||Zonguldak'ta yöresel yemekler kent merkezlerinde unutulmaya yüz tutmus olsa da Ramazan Bayrami'nda özellikle kirsal kesimlerde hazirlanan beyaz baklava, misir keskegi, yagli hosaf, sirkeli köfte, pelvaza, eksili köfte, kabak gözlemesi ve ugmaç çorbasi bayram sofralarini süslemeye devam ediyor.||Su böregi, kabakli börek, bazlama, çizleme, kömeç ekmegi, tarhana çorbasi, pide türleri, malay, cevizli ev makarnasi ve misir ekmegi gibi yiyecekler yörenin unlu ürünlerden yapilan yemekler arasinda bulunuyor.||Bölgede bayramlarin geleneksel tatlisi beyaz baklava, yumurta, yogurt, süt, margarin, ceviz içi, nisasta, un ve limonun yani sira seker, su ve tuz kullanilarak yapiliyor.||KARABÜK'ÜN VAZGEÇILMEZI HOSMERIM||Karabük mutfagi ile ilgili olarak yapilan arastirmalarda saptanan 100'den fazla yemek çesidi, özellikle Ramazan ve Kurban Bayrami gibi özel günlerde özenle hazirlanarak sofralarda yerini aliyor.||Perohi, gözleme, Safranbolu bükmesi, kuyu kebabi, kara mancar, yaprak dolmasi, ev makarnasi, bandirma, sini çöregi, çullu börek, bazlama, su böregi, ev baklavasi, safranli zerde, hösmerim ve haluska kente sofralari süsleyen yöresel yemekler arasinda bulunuyor.||Her zaman taze satilan helva çesitleri ile findikli, fistikli, güllü ve safranli çesitleri bulunan Safranbolu lokumlari da bayramlarda evlerin vazgeçilmezleri arasinda yer aliyor.||Geleneksel yemeklerden perohi, un, su, yumurta ile hazirlanirken, hösmerim için un ve yumurta harmanlanip, pembelesinceye kadar yagda kavruluyor. Ocaktan inmesine yakin içine dövülmüs ceviz konularak biraz daha kavrulup bir kaba alinarak üzerine ilik seker surubu konularak servis yapiliyor.||BARTIN'IN PIRINÇLI MANTISI||Kentlesme sürecinin beslenme kültürünü de degistirdigi, geleneksel mutfagin hemen hemen unutulmaya yüz tuttugu Bartin'da da yöresel yemekler bayram gibi özel günlerde sofralardaki yerini aliyor.||Geleneksel olarak hamur isi, sebze yemekleri ve baligin beslenmenin temel noktalarini olusturdugu kentte, pirinçli manti, yumurtali isbut, pumpum çorbasi ve tatli olarak kabak burmasi bayram da ikram edilen yiyecekler arasinda ilk sirayi aliyor.||Bayram tatlisi olarak ikram edilen kabak burmasi un, yumurta, tatli kabak, ceviz içi, margarin, seker ve yarim limon kullanilarak yapiliyor.||ANTALYALILARIN BAYRAM TATLARI||Antalyalilar da bayrama özel yemekler, tatlilar ve börekleri simdiden hazirlamaya basladilar.||Iliman iklimi ile her çesit sebze ve meyvenin yetistigi bir sehir olan Antalya'da, Girit göçmenlerinin yogun olarak yasamasi nedeniyle ot agirlikli Giritli yemekleri ön plana çikiyor. Antalya yöresindeki tatlilar da baska yörelerden farkliliklar gösteriyor.||Bayramlarda da tüketilen Antalya ve çevresine özgü bazi yemekler söyle:||`Kapama: Misir unu, taze çökelek ve yagdan olusan bir yöre yemegidir. Pilavla beraber pisirilir.||Mihli: Çocuklarin sevdigi yemektir. Kiyma tereyaginda soganla pisirilir. Her tabaga yagda kizartilmis iki yumurta kirilir.||Çilbir: Yogurtlu yumurta yemegidir. Kaynayan suya kirilan yumurtalar pisince kevgirle alinarak sarimsakli yogurda katilir. Üzerine kizartilmis kirmizi biber dökülür.||Borana: Haslanmis kati yumurtalar sarimsakli yogurda dogranir. Üzerine yag, toz biber isitilarak dökülür.||Bumbar: Antalya yemeklerinin en zahmetlisi olan bumbar özellikle genç yastaki keçilerin bagirsaklarindan yapilir.||Kuskus yemegi: Antalyali Arap kökenli kadinlar pilav için hamur hazirlayip pisirirler. Taze bakla ve bezelye ile pisirilir, yogurtlanarak üzerine taze tereyagi dökülür.||Keskek: Misir dövmesidir. Yahnisi, ayranlisi, yaglisi, sütlüsü, yogurtlusu ünlüdür.||Alafasi: Dogal otlardan yapilan bir yemek türüdür. Ilibada, ebegümeci gibi tarla bitkilerinden yapilir.||Kölle: Bugday, fasulye, nohut, bakla kaynatilir. Kirmizi biber, karabiber, tuz eklenir. Üzerine ceviz ve badem ezmesi eklenerek yenir.||Yogurtlu saç kavurma: Parça et sacda iç yagi ile kizartilir, üzerine yogurt dökülür.||Domates civesi: Tencereye dogranmis sogan, patlican, biber, yag, tuz, domates 15 dakika kavrulur. Daha sonra pirinç ilave edilir.||Karistirilmadan bir süre daha pisirilir. Atesten indirilmesine yakin sarimsak, nane, feslegen konur. Sicak olarak servis yapilir.||Kokaska: Tepside yufkali kavuk yemegidir.||Göleviz: Patatese benzeyen yumru köklü yerel bir bitki olan Göleviz'den yapilir.||ANTALYA BÖREK ÇESITLERI||Sini böregi: Sacda hazirlanan, kiyma ve soganla pisirilen börek çesididir.||El Böregi: Papatya seklinde, içerisine kiyma koyularak hazirlanan elde yapilmis yufkadir.||Kapakli: Balkabagi ile yapilan bir börek çesididir.||Samsira: Susam ve pekmezin ocakta kaynatilmasi ile elde edilir.||Dari bazlamasi: Misir unundan yapilan hamur, iyice yogrulduktan sonra normal büyüklükte açilir ve kizgin saç üzerinde birkaç defa alt üst edilerek pisirilir.||Ziyare: Kendine has özel mayalanmis hamurdan yapilan, el içi büyüklügünde, degisik sekillerdeki bir nevi yumusak ekmektir.||Ovmaç: Yufka ekmeklerin kirintilarindan yapilir.||HELVALAR||Antalyalilar çesitli helvalar hazirlarlar. Bunlarin basinda irmik, tahin, keten, un helvalari gelir. Helvanin yaninda çesitli tatlilar da bayram için evlerde hazirlanir.||Hösmerim: Peynir, un, kaymak, süt, tereyag ve sekerden yapilir.||Kabak tatlisi: Bal kabagi ve ceviz ile yapilir.||Tepsi tatlilari: Kadayif, baklava, sarayli, tahinli, kadin göbegi, saray lokmasi, ekmek kadayifi gibi tatli çesitleridir.||Öküz helvasi: Üzüm veya keçi boynuzu pekmezinden yapilan helva çesididir.||Katmer: Üstüne bol seker dökülerek yenir.||Fitir: Hamurdan börek gibi yapilir. Içine kaymak ve seker konulur.`

Yemek Odasi Mobilyasi

yemek avcisi

- Siz epey ileri yasinizdan sonra yemek konusundaki birikimlerinizi ortaya dökmeye baslayan bir yazarsiniz. Makine mühendisisiniz ve yillarca mühendis olarak çalistiniz. - 20 yil çalistim; mühendis, sonradan yönetici olarak. 92`de emekli oldum.||- 92`den beri giderek artan bir hizla basta Ege mutfagi olmak üzere yemek kültürümüze yilda birkaç eser kazandiriyorsunuz.||- Esasinda hobim Anadolu kültürüydü, Anadolu el sanatlariydi, yemek de bunun bir parçasi kuskusuz. - Daha önce yemekle ilgili birikiminiz hiç yok muydu? - Vardi, ama büyük ölçüde aile yemekleri çerçevesindeydi. Babamin anne ve baba tarafi Kilis`ten gelme, annem ise köklü bir Istanbul ailesinden geliyor. Izmirlilik de var. Dolayisiyla bizim ailemizde böyle karisik bir yemek kültürü vardi. Soframizdan kesinlikle otlar eksik olmazdi. Bize özel yemeklerimiz vardi ve onlari tabii ki yapiyorduk. Sonra da emekli oldum. - Siz de mutfaga giriyordunuz herhalde. - Sadece ben degil; babam da kardeslerim de yemek yapardi. Ailemde herkes yemek yapardi. Yasamin bir parçasiydi yemek yapmak. Alarko`dan emekli olduktan sonra da sergiler düzenledim, dergilere yazilar yazdim. Derken, `Mutfak, Sofra Gereçleri` diye Alarko`da çok ilginç bir sergi düzenledik. - Yemek ve mutfak araç gereçleriyle ilgili zengin bir koleksiyonunuz oldugunu biliyorum. - Evet, bin parça kadar mutfak sofra araç gereci var bende. Hatta bu konuda henüz basilmamis bir kitap bile yazdim. Iste o sergi sirasinda Sef Vedat Basaran`la tanistim. O zaman Çiragan Sarayi`ndaydi, bir yemekte bulustuk. Israr etti, `yazsana` diye. Öyle de oldu. Yemege dogru kanalize oldum. 12 sene geçti. Bu süre içinde arsivimde bes binin üzerinde tarif olustu. Onlari tek tek topladim. Önce sadece bizim evi yazayim dedim. Baktim bizim ev 200-250 yemekle sinirli çikti. Isin içine girdikçe uçsuz bucaksiz bir derya çikti karsima. Ege`de nasil topladim tarifleri, onu da anlatayim size. Çünkü tarifler belgelerde yok. Nasil bulacaksiniz, halkla bire bir konusmak lazim. - Lokantalarda yöre yemeklerini yiyemiyorsunuz bir defa.. - Gerçekten de yiyemiyorsunuz. Köye gidiyorsun; köyde bir kahve, kahvede de erkekler var. Selam kelam ardindan, `buranin en ünlü yemegi ne` diye soruyorum. Sayiyorlar, yok su, yok bu diye. Nasil yapilir diye sorunca, `Biz bilmeyiz`, diyorlar. Kim bilir? Hanimlar... `Çagirin hanimlari` deyince söyle bir bakiyorlar, nereden çikti bu deli gibilerinden. Sonra hanimlari topluyorlar. Fakat çok ilginçtir, hanimlari kahvenin içine sokmuyorlar. Hepsi disarida. Onlarla konusuyorum, not aliyorum. Aralarinda tartismadir gidiyor. `Sen dogrusunu bilmiyorsun, öyle olmaz böyle olur` diye. Ama çok ilginç seyler çikti. O köy usullerinin günümüz mutfagina adaptasyonunu yaptim. Mesela Barselona`da çalkama yöntemiyle yemek yaptim. - Ne gittiniz? - Barselona`da üç ay egitim aldim. Orada çalkama denen köy usulüyle balik yaptigim zaman Ispanyollar bayildi. - Çalkama nedir? - Çalkama bir usul. Köylü tarladan yorgun argin geliyor. Hemen ispanak ya da neyi yapacaksa, o sebzeyi dogruyor, otlarla karistiriyor, koyuyor tepsiye. Un, zeytinyagi, limon, su ile tahin kivaminda bir bulamaç yapiyor, döküyor üstüne, atiyor firina. Nefis bir sey çikiyor ortaya. Ben onu baligin üstüne koydum. Baligi koydum tabaga, üzerine ondan döktüm, pul biber da serptim, bayildilar. Geleneksel usulleri günümüze uyarlamaya çalisiyorum. - Yani hem tarifleri hem de pisirme yöntemlerini derliyorsunuz. Yöresel yöntemler üzerinde degisiklikler yaparak günümüze adapte ediyorsunuz. - Mesela Alaçati`da bir yöntem kesfettim; kapatma. Kapatma diyorlar, ben bir yemek çesidi olan kapamadan söz ettiklerini saniyorum. Megerse degilmis. Kocaman bir sac, hafif bombeli, bir de sapi var. Altinda tezek ya da odun yakiyor, üstüne sacayagi koyuyorlar. O saci atesin üstüne kapatiyorlar. Kizdiktan sonra aliyorlar atesten. Sacayaginin üstüne hangi yemek pisecekse onu oturtuyorlar. Kizgin saci da yemegin üstüne kapatiyorlar. Alttan ates, üstten de o kizgin sac ile kapatma usulüyle yapilan yemek pisiyor. - Tencerenin içinde ne yemegi oluyor? - Istediginiz yemekIster balik, ister patlican. Kapatma patlican diyorlar mesela. - Firinda alttan üstten sicaklikta pisirir gibi. - Eskiden her evin bir kapatmasi varmis; simdi yok, unutulmus. - Bu Alaçati`ya sonradan mübadele ile gelenlerin geleneginde mi var? - Hayir, yerlilerinin gelenegi. Benim Alaçati`da aldigim evin alt kati is ve kurum kapliydi. Megerse orada kapatmayla yemek pisiriyorlarmis da ondan böyle kurum kaplanmis. Genelde tezekle pisiriyorlarmis. Bu usulü günümüzde uygulamanin anlami yok, çok zor çünkü. Ama bir çigirtma yapabilirsiniz ve de yapiyoruz. - Bugün sizi davet ettigim Ahirkapi`daki Giritli Restaurant benim için Ege mutfaginin Istanbul`daki en iyi temsilcisi. Mezelerin çok özenli oldugunu görüyorum.||- Çesitler içinde Ege`ye özgü mesela `Pasa meze`yi gözüm ariyor. Ege`nin bas mezesidir `Pasa meze`, Kopanisti peyniri konur içine; o yok mesela. - Simdi bakin buranin adi Giritli; dolayisiyla kendini belli bir yöreye dogru sinirlamis. Sizin de söylediginiz gibi Ege`nin ucu bucagi yok. Ne tarafindan hangi yemekler gelmeli? `Kopanisti` diyorsunuz. Bugün Girit`te var mi? - Adi bile Rumca, kopanisti, döverek yapilan demek. Ancak Girit`te bugün yok. - Ama Çesme`de, daha dogrusu Karaburun`da hala var bu çok kokulu peynir. Peki Gökçen Bey, Ege`de ot kültürü nereden geliyor? - Onu bilemiyorum, ama Ege`de gerçekten çok zengin bir ot kültürü var. Ben yemekte, sofrada kullanilan 70 çesit ot tespit ettim. Anadolu geneline bakarsaniz 120`ye çikiyor. Nereye giderseniz gidin, yenilebilir bir ot buluyorsunuz. - Ot kültürü Ege`ye özgü degil kuskusuz. - Hayir, bütün Anadolu`da yaygin. Ama en çok Ege kullaniyor. Dogu Anadolu`da da çok yaygin. Orta Anadolu`da sinirli. Ot kültürü sartlardan kaynaklanmis. Çok eski dönemlerden günümüze kadar gelmis. Ot en ucuz yemek. Böyle kalabalik sehirler olmadigi için kendileri gidip topluyorlar, pisiriyorlar. Onun için yemekten sayilmamis. Para verilerek yapilan bir sey degil. Günümüzde pahali bir malzeme olmaya basladi. Nüfus bu kadar hizli artinca, buna paralel olarak doga da yok oluyor. Bakin bundan 50 sene önce dünya nüfusu bir milyardi simdi bes milyari geçti. Halbuki bir milyar nüfusa bes milyon yilda ulasti dünya. Bu kadar hizli nüfus artisi müthis bir deger kaybina neden oluyor. Pek çok bitki, hayvan nesli yok oluyor. Eskiden Izmir`de keklik doluydu, sülün doluydu. Nerede simdi? Hiçbiri kalmadi. - Simdi ot modasi büyük sehirlere de siçradi. - Siçradi, ama otu dogru pisiren çok az yer var. Daha dogrusu hemen hiç yok. Restoranlarda otu haslanmasini bilmiyorlar. Yapilmamasi ne gereken varsa onu yapiyorlar. Ot nasil haslanir, anlatayim. Makarna haslar gibi bol kaynar su yapacaksiniz, harli ateste kaynayacak, içine tuz da atacaksiniz. Sonra o suyun kaynama sicakligini düsürmeden, mesela yarim kilo otu iki veya üç partiye ayiracaksiniz. - Yarim kilo otu iki, üç partiye..||- Evet, önceden ayiracaksiniz; ben hep öyle gördüm. Alir birinci partiyi suyun kaynamasini gidermeyecek sekilde atar. Üç bes dakika onu haslar, kepçeyle süzerek çikarir, ikinci grubu atar, alir üçüncü grubu atar, sonunda haslama suyundan da üzerine birkaç kepçe gezdirir. Kendi suyu içinde ilik olarak yenir. Simdi ne yapiyorlar biliyor musunuz? Atiyorlar böyle kazana, löp diye hepsini. Rengi kapkara oluyor. Öbür türlü yemyesil olur. Sonra sikiyorlar, o yesil posalari. Küvetlere koyuyorlar; degisik degisik yesil posalar. Hatta bir de rengi kaçmasin diye karbonat atiyorlar. Üzerine zeytinyagi, limon gezdiriyorlar ama hepsinin tadi birbirinin ayni; fark göremiyorsun. Besin degeri, özelligi hepsi gidiyor. Maalesef posa kaliyor; yesil bir posa. - Peki Ege`nin zeytinyagina ne diyeceksiniz? - Ne diyecegim o bir mücevher. O olmasaydi ne yapardik? Ben zeytinyagindan baska hiçbir yag yemem. Bizim evde pilavlar dahil her sey zeytinyagliydi. Ege`nin birçok yöresinde tatlilar, çorbalar, hatta baklavalar zeytinyagiyla yapiliyor.||- Gökçen Bey, yemek ve yemek kültürü ile ilgili kitaplarinizin sayisi kaça ulasti. - 9 kitabim oldu. - Çogu Ege`yle ilgili, Antalya yemekleri de var.||- 9 kitabin ikisi birkaç yazarla birlikte paylastiklarim. 7`si bana ait. - Ve bunun kaç tanesi Ege ve Izmir mutfaginin disinda kaliyor? - Biri Antalya yemekleriyle ilgili. Ege mutfagi haricinde olan bir kitap da dünya mutfaklari üzerine. - Ege mutfagimizi tanimlayabilir misiniz? Komsularimizdan farki nedir? Simdi Batililar hepsini bir Akdeniz mutfagi torbasinin içine sokuyorlar. - Çünkü Ege de Akdeniz`in içinde de ondan... Bence Ege mutfaginin kökleri çok eski dönemlere, belki Efes`e, Bergama`ya kadar uzaniyor ve günümüze bütün bu kültürlerin bir bileskesi olarak yansiyor. Ege`den pek çok kültürler gelmis, geçmis, hepsi birbirlerine eklenmis. Bir devlet tarihten silindikten sonra o kültür yok olmuyor ki. Onun etkileri hala sürüyor. Bence en azindan iki bin yillik bir mutfak. Tabii zaman içinde erozyona ugruyor ama gene kalintilari var, tortusu var. - Yani sizce asil Ege mutfagi Anadolu topraklari üzerinde mi olusup gelismis? - Rumlar da bizden etkilenmisler. Büyüklerimiz hep `Aman onlar mi, ne bilir onlar, hep bizden gördüler` diye konusurlardi. Ama sonradan kendilerine mal ettiler. Artik günümüzde insanlar lanse edilmis degerlerin pesinden gidiyor, markalarin pesinden gidiyor. `Girit Yemekleri` diye bir kitap var. Bütün dünyaya dagitilmis. Alin bakin, Türkçe isimlerine kadar bizim yemeklerimiz ama Yunan yemegi diye geçiyor. Bulgur pilavi, dolma, cacik, köfte baklava, kadayifa kadar. Bunu gösteriyorum gençlere, `bakin bizden almislar` diyorum, `isimleri bile bizim`. `Ne malum?` diyorlar, `belki biz onlardan aldik`; yani her sey sunus meselesi. - Gerçekleri nasil saptirabilirsen öyle saptir.||- Evet; Anadolu yogurdu oldu Yunan yogurdu. Girit yogurt deniyor.||- Simdi de bizim beyaz peynirimiz artik Avrupa`da Yunanlilarin feta peyniri olarak standartlasti. - Tabii ama bunda onlarin suçu yok, biz kendi degerlerimize sahip çikip onlari lanse etmedigimizden oluyor. Bakin ben size bunu söyle izah edeyim; bizde kent soylular köylüleri küçümserdi, onlarin yemeklerini yemek istemezlerdi, bir kent soylunun Bati hayranligi vardi. Simdi mesela eskiden, akitma, lalanga dendigi zaman iih derdi, köylü yemegi; yemeyiz. Bulgur dendigi zaman `iih` yemeyiz, misafire ikram etmek çok ayipti. Ne zaman ki büyük oteller açildi, krep adi altinda o lalanga geldi, bas taci oldu. Senin köylün tarih boyu onu yiyordu. - Kirde de öyle degil mi?||- Kirde kreptir, krep. Atatürk`ün en sevdigi yemeklerden biridir, kirdeli tavuk. Yogurdun balla, pekmezle, reçelle, sekerle tatlandirilip tatli olarak yenmesine colaf derlerdi. 60`li yillarda yabanci arkadaslar geldiginde yogurda dudak büküyorlardi. Ayran için hala öyle yapiyorlar. Sonra Batililar yogurda alissinlar diye reçel koymaya basladilar; tatli yogurt oldu. Simdi bakin televizyon reklamlarina onlarin taklidi. Yogurtlu dondurma, yogurtlu bilmem ne, senin atalarin colaf diye yiyorlardi onu. Ama Bati`dan geldigi zaman güzel oluyor. Kendine güvenmiyor, kendi degerlerine sahip çikmiyor ama bu gömlek Avrupa`dir, güzeldir diye giyiyor, her sey öyle. Bu bir pazarlama meselesi. Italyanlar spagettilerini, pizzalarini bize lanse ettiler, Amerikalilar kot pantolonlarini, hamburgerlerini bize lanse ettiler, kolalarini bize lanse ettiler. - Köy ve ilçelerde insanlar mahalli yiyeceklerini unutmuslar mi?||- Hayir. Ayni sekilde yasatiyorlar. Örnegin son olarak Alaçati`da yüzün üzerinde tarif topladim. Kusaklar boyu ayni yemekleri yapiyorlar - Aslinda Alaçati çok kozmopolit bir ilçe olarak görülür. - Evet, mübadele ile Bosnaklar gelmis, Arnavutlar, Bati Trakyalilar gelmis, gene kendi yemeklerini yapiyorlar. Kaybolmamis adlari bile degismemis; yok portofilika, yok masanisa... Ama mutlaka kendi yemeklerini yiyorlar. Mesela bir Bosnak Arnavut yemegi yapmiyor, yemiyor. - Gökçen Bey bugünkü yemek sohbetimize katildiginiz için çok tesekkür ederim. Giritli Restoran Keresteci Hakki Sokak (Armada Otel Yani) Cankurtaran / Ahirkapi Tel:(0212) 458 22 70

Yemek Odasi Mobilyasi

iste il il ramazan sofralarinin vazgecilmezleri

Ramazan ayinda, Türkiye`nin birçok bölgesinde yöresel yemekler sofralari süslüyor. Iste `iftarda ne pisirsem` sorusuna cevap olabilecek tavsiyeler...||KONYA||Selçuklu`ya uzanan yemek kültürüyle önemli zenginlige sahip Konya`da sahur ve iftar sofralari su böreksiz olmuyor.||Türk mutfagi uzmani Nevin Halici`nin verdigi bilgiye göre Konya`da, iftarda aksam namazi öncesi ve sonrasi olarak 2 sofra kuruluyor. Iftarda öncelikle mideyi ana yemege alistirmak için küflü ve tulum gibi peynir çesitleri, reçel, sucuk, pastirma, yogurt, iftar köftesi, hurma, zeytin ve zemzem suyu gibi iftariyelikler yeniliyor.||Küçük siniye ``resim gibi`` dösenip küçük tabaklarda getirilen iftariyelikler yenildikten sonra genelde aksam namazi kilinip ardindan ana yemege geçiliyor.||Ana yemege yogurt çorbasiyla baslaniyor. Ardindan patlicanli bütümet, yaprak sarmasi, hosaf, yogurt, yaz dolayisiyla salata, pilav, su böregi yeniliyor. Sonra güllaç basta olmak üzere baklava ve kadayif gibi tatlilar geliyor.||Konya`da ramazanda su böreksiz sofra olmuyor. Su böregine hosaf eslik ediyor.||Peynir ve maydanozlu eriste de sahurun vazgeçilmez yemekleri arasinda.||Son yillarda birçok ailenin sahurda kahvalti yapmaya baslamasiyla eriste tüketiminin azaldigi, hosafin yerini çayin aldigi gözleniyor.||KARAMAN`DA SAKALA SÜNEN ÇORBASI VE CALLA||Karaman`da, iftarda toyga, bamya, sakala sünen, yogurt ya da tarhana çorbasindan biri mutlaka bulunuyor.||En fazla, eriste ve mercimekle yapilan özgü sakala sünen çorbasi tüketiliyor. Mevsim sebze yemekleri, yaprak sarmasi, salatalar ve et yemekleri de iftarin vazgeçilmezleri arasinda.||Yazin, toprak tavalarda patlican ve kuzu etinden yapilan calla mutlaka pisiriliyor. Firinlarda kömür atesinde pisirilen calla, kentin geleneksel yemegi olarak biliniyor.||Iftarda salataya da mutlaka yer veriliyor. Tatli olarak ev kadinlarinin yaptiklari baklavalar tüketiliyor.||Sahurda genellikle sac böregi, pilav ve kahvalti tercih ediliyor.||AKSARAY`DA YUMURTALI TAHINLI PIDE||Aksaray`da çorba, etli ve sebzeli yemeklerin bulundugu iftar sofralarinda ise ramazan pidesi olarak sade yerine genellikle yumurtali ya da tahinli pide yer aliyor.||Et ve süt üretiminin fazla olmasi nedeniyle iftar sofralari et ve süt ürünleriyle süsleniyor. Sofralar salatasiz olmuyor.||Sahurda sac böregi, eriste ve pilav ile kahvalti sofralarda yerini aliyor.||EDIRNE`DE OSMANLI SARAY VE BALKAN MUTFAGI ETKISI||``Yemek Kültürümüz`` kitabinin yazari Müserref Gizerler`in verdigi bilgiye göre Edirne`de, iftar ve sahurda mideyi rahatsiz etmemesi ve tok tutmasi dolayisiyla tarhana çorbasi tercih ediliyor.||Kulaktan kulaga yayilarak günümüze kadar gelen Osmanli saray ve Balkan mutfaginin etkisinin görüldügü kentte, etlilerde damat paçasi, ciger sarma, Çerkez tavugu, kuskus kapamasi, yufkali pilav, Rumeli lokmasi, salma, kiymali saray pidesi, kandilli mantisi aranan yemekler arasinda.||Hamur islerinde piruhi, bulgurlu kol böregi, kaçamak, etli kandilli mantisi, hindi dolma, bulgurlu ve eksimikli kol böregi, kesme, tarhana bulamaci; tatlilarda ise dilber dudagi, sargi burma, pelte pesim, zerde, nisasta helvasi, Selanik tatlisi, keçi patisi, peynir tatlisi, hösmerim, kasik helvasi, nisan kurabiyesi sofralari süslüyor.||Bu yemeklerin bir bölümü ramazan süresince lokantalarca da servis ediliyor.||Selimiye Camisi`ni ziyaret edenlerin birçogu, iftarini Edirne`nin meshur tava cigeriyle yapiyor.||TEKIRDAG`DA ÖZEL NOHUTLU PIDE||Ramazanda Tekirdag`da, özel nohutlu pide gelenegi köylerde yasatiliyor.||Özel olarak hamurdan yapilan ve kurutulan eristeler de sofralardaki yerini aliyor. Dügün çorbasi da ramazan sofralarinin vazgeçilmezlerinden.||Tavuk veya et suyundan yapilan sehriye çorbasi ve dügün çorbasi, iftar sofralarinin degismezleri arasinda yer aliyor. Iftarda, misafir varsa menüde mutlaka Tekirdag`in meshur Tekirdag köftesi bulunuyor.||Sahurda evde yapilan ekmekler, körpe dana, kaz eti, kuzu eti karisimindan elde edilen sucuklar, beyaz peynir ile visne, kayisi, çilek reçelleri, yumurtali, susamli çörek otlu pideler, etli ve sebzeli yemekler, pilav, makarna, eriste, börekler tercih ediliyor.||Tatli olarak yassi veya tel kadayif ile güllaç sofralardaki yerini aliyor.||KIRKLARELI`NDE TANDIRDA PISIRILEN ÇÖREK||Kirklareli Kültür ve Turizm Müdürlügünde görevli arastirmaci Zekeriya Kurtulmus`un verdigi bilgiye göre kentte, ramazanin ilk gününde komsu ve yakinlara, tandirlarda pisirilen çörek ve ekmekleri dagitiliyor. Ancak bu gelenek, evlere giren elektrikli ekmek yapma makineleri nedeniyle yavas yavas unutulmaya yüz tutmus durumda.||Ramazan sofralarinin vazgeçilmezi hamurdan yapilan umaç çorbasi, közlenmis patlican ve çesitli sebze katkili papaz yahnisi.||Sahura genellikle hafif yiyeceklerle kahvalti yapilarak baslaniyor. Iftarda önce çorba, ardindan kuru fasulye, mercimek, nohut, degisik patlican yemekleri, çesitli dolmalar, etli yemeklerden birisi veya birkaçi, ardindan ispanak böregi, kabak böregi, kalin kiyi (kiymali ve soganli börek), sogan böregi, su böregi, süt böregi ve mantilar tercih ediliyor.||Kirklareli`nin kendine has içecegi hardaliye (üzüm sirasi), iftar ve sahur sofralarinda, ferahlik vermesi açisindan mutlaka yer aliyor.||Yemeklerden sonra midenin siskinligini almasi için erik, kayisi, ayva pestilleri, visne, kizilcik, kuru üzüm, elma, armut, ahlat, kayisi, erik hosaflari tercih ediliyor.||SIVAS`TA SU BÖREGI VE HURMA TATLISI||Sivas`ta, iftar sofralari çorbalar, sebzeli et yemekleri, börek ve tatlilarla zenginlestiriliyor.||Ramazanda agirlikli olarak sebze ve et yemekleri yapiliyor. Daha çok yesil, kirmizi mercimek, pancar çorbasi, kesme çorbasi (hamur çorbasi), tarhana, salgam, patates, sehriye, mercimek, bulgur, dügülcek çorbalari tercih ediliyor.||Kadinlar iftar için özellikle yaprak ve lahana sarmasi, dolma, köfte, kizartma köftesi, yöreye özgü kadinbudu köfte, sulu köfte (bulgurlu köfte), mirik köftesi (etsiz), yahni ve mihlamaya agirlik veriyor.||Bulgur, pirinç, yöreye özgü kuskus, eriste pilavlari degisik lezzet ve görünümde, sofralarda yerini aliyor.||Su, köylü, yufka, tel ve yarimca börekleri tercih ediliyor.||Vazgeçilmez tatlilar ise baklava, hurma, tava hurmasi, sarigi burma, kirim baklavasi, kadayif, yufka böregi, helva, incir dolmasi, balli börek ve güllaç olusturuyor.||Kadinlar, lezzeti ve yapiminin kolayligi nedeniyle Sivas`a özgü hurma tatlisini tercih ediyor. Hurma tatlisi için yarim paket margarin, 1 çorba kasigi tereyagi, 1 çay kasigi karbonat, 1 fincan su, 3 su bardagi un, yarim limonun suyu, 3 su bardagi seker, 1/4 limon suyu, 3.5 su bardagi sudan olusan malzemeler hazirlaniyor. Orta boy tencerede 125 gram margarin ve 1 çorba kasigi tereyagi eritilip, içine un ilave ediliyor. Karbonat, limon suyu ve 1 fincan suda eklendikten sonra tüm malzemeler, el veya tahta bir kasikla yogrularak birbirine karistiriliyor. Malzemeler iyice yumusayip, kulak memesi yumusakliginda hamur haline gelince içinden kasikla ceviz büyüklügünde parçalar alinip elle yuvarlaniyor.||Kasnak üzerinde yassi köfte biçimi verilen hamur, yaglanmis bir firin tepsisine yan yana diziliyor. Hurma tatlisi orta dereceli firinda 45 dakika veya tatlilar altin sarisi renk alana dek pisiriliyor. Serbet için gereken su ve sekeri bir tencereye aliniyor. Kaynamaya basladiktan sonra limonu sikilip, tencere ocaktan aliniyor. Serbeti tatlinin üzerine dökülüp, bir süre bekletildikten sonra tatli serbeti iyice emdikten sonra servis yapiliyor.||KAYSERI||Kayseri`de, iftarda et ve hamur isi, sahurda hamur isi agirlikli yiyecekler tercih ediliyor.||Sofralarda, iftarlik olarak sucuk içi veya sucuk, az yagli pastirma, çömlek veya tulum peyniri, hurma, siyah zeytin, salatalik tursusu, tahin-pekmez ve salata yer aliyor.||Kesme çorba veya un çorbasi, etli pirinç pilavi, etli yaprak sarmasi, etli patlican güveci, etli lahana sarmasi, el yapimi tereyagli makarna (asmakarna), bamya, peynirli su böregi, kiymali su böregi, nevzine tatlisi, sütlaç, Kayseri mantisi, tepsi mantisi ve yaglama tercih ediliyor.||Hafif yiyeceklerin öne çiktigi sahurda kete ve katmerin yani sira mutlaka kayisi veya üzüm hosafi bulunuyor.||ADANA||Adana`da ramazan sofralarinin vazgeçilmezleri arasinda, kebabin yani sira içli köfte, ``anali kizli``, ``yüksük çorbasi``, ``mahluta`` ve ``dul avrat çorbasi`` bulunuyor. Hafif yemek isteyenler ``babagannüç`` adiyla bilinen patlican salatasini tercih ediyor.||Iftar sofralarindaki yöresel yemeklerin basinda, un ve yumurta karisimli hamur yogurulup küçük parçalar halinde yuvarlak olarak kesilip, tuz, salça ve erik eksisi eklenerek findik büyüklügünde kiyma et köftesi ile yapilan yüksük çorbasi geliyor. Bu çorba, manti gibi hazirlanip nohutla pisirilerek servis yapiliyor.||``Dul avrat çorbasi``, yesil mercimek, nohut ve limonla, mahluta çorbasi da kirmizi mercimegin suyla kaynatilmasiyla yapiliyor. Mahluta çorbasi, kivama geldikten sonra ayri bir tavada kizartilan sivi yagin içerisine kirmizi pul biber atilarak kizartiliyor. Çorbanin tabaklara konulmasindan sonra kizartilmis yag, üzerine kasikla dökülerek servis ediliyor.||Küçük boyutlarda yapilmis içli köfte ile köftenin dis malzemesinin avuç içinde yuvarlanmasi sonucu elde edilen küçük toplarin salçali, baharatli suda kaynatilmasiyla yapilan ``Anali kizli`` da Adana yaygin olarak tüketiliyor.||Zeytinyaginda çok az kavrulan sogan ve salçaya küp halinde kesilen kabaklarin eklenmesiyle su eklenerek pisirilen kabak çintmesi ise bol baharat ve üzerine sarimsakli yogurt eklenip, sivi yagda kirmizi pul biberle hazirlanan sos dökülerek servis yapiliyor.||Siyah havuçtan yapilan salgam, sofralardan eksik olmuyor. Böbreklere iyi geldigi belirtilen salgam, lokantalarin yani sira caddelerde özel kiyafetli saticilar tarafindan, sicaktan bunalan ve serinlemek isteyenlere ikram ediliyor.||Karakus tatlisi, elde açilmis birkaç kat ince hamur, kaba dövülmüs ceviz ve biraz da toz sekerden olusuyor. Kalori problemi olmayanlar, nar gibi kizarmis, bal rengindeki halka tatliyi iftar sofralarindan eksik etmiyor.||HATAY`DA ARAP VE FRANSIZ MUTFAGI ETKISI||Hatay`da Arap ve Fransiz mutfaginin etkisinin de görüldügü zengin bir yöresel yemek kültürü bulunuyor.||``Anali kizli`` çorbasindan, cevizli biberi, yesil zeytin ve kekik salatasi, humusu, küflü çökelegi ve bakla ezmesi, oruk olarak da adlandirilan içli köftesi ramazan sofralarinin vazgeçilmezleri arasinda yerini aliyor.||Ramazan sofralarinda mutlaka humus bulunuyor. Bu yemek için nohut, bir gece önce islatilip tencerede çok iyi pisinceye kadar haslaniyor,suyu süzülüyor. Nohudun zari soyularak püre haline getiriliyor; tahin, limon, sarimsakla servis tabagina yayilarak konuluyor. Üzerine domates, tursu, zeytinyagi ve maydanozla süslenerek servis ediliyor.||Etli asür için, bugday bir gece önce suda bekletilerek açilmasi saglaniyor, yagsiz parça et ile bugday bir saat tencerede kaynatiliyor. Tahta kasikla özlesinceye kadar dövülüyor. Baska bir kapta kizartilan yag, yemegin üzerine dökülüp üzerine baharat atilarak ikram ediliyor.||Yörenin ana yemeklerinden tepsi kebap yapiminda ise kiyma et, maydanoz, sarimsak, kirmizi taze biber kiyilip tepsiye yayilarak konuluyor. Tepsinin tümü etle kaplandiktan sonra üzerine suda eritilmis salça dökülerek firina veriliyor.||Hatay`in yöresel tatlisi peynirli künefe için, tepsiye ince sekilde tel kadayif dizilip ortasina tereyagi konuluyor. Arasina ufalanmis taze peynir yerlestirilerek künefenin diger yarisiyla üstü kapatiliyor. Kuvvetli atesin üzerinde hafif hafif döndürülerek alti pembelestikten sonra sicak surup dökülerek üzerine fistik ezmesi konuluyor.||Kabak tatlisi, peynirli irmik helvasi, hurmali kurabiye de iftar sofralarinda tatli olarak tüketiliyor.||MERSIN`DE TANTUNI VE CEZERYE||Mersin`de ramazan sofralarindan eksik olmayan yöresel yemeklerin basinda tantuni geliyor. Tosun etinin biçakla ve kusbasi etin dörtte bir oraninda dogranmasiyla elde edilen etin tavada pisirilmesiyle yapilan tantuninin lezzeti, tavaya dökülen su, yag ve baharatin kivaminin iyi ayarlanmasiyla ortaya çikiyor. Somun, açik ve lavas ekmek arasina konulan tantuni, domates, yesillik, sogan ve baharat eklenerek servis ediliyor.||Yemek öncesi, yöreye özgü ``yüksük çorbasi`` içilerek mide rahatlatiliyor. Un, kiyma, yag katilarak manti gibi hazirlanan yüksük çorbasi, pismis nohut ve baharatlarin eklenmesiyle servis ediliyor.||Genellikle kerebiç tatlisi tüketiliyor. Irmik, ceviz veya Antep fistigi ile sekerden yapilan kerebiç, çöven otundan elde edilen süt görünümlü köpükle ikram edilerek ayri bir lezzete bürünüyor.||Yemeklerden sonra ayrica, farkli bir lezzet sunan havuç, toz seker, bisküvi, ceviz veya Antep fistiginin yani sira Hindistan cevizinin karisimi ile elde edilen cezerye sofralari süslüyor.||MALATYA`DA BULGURDAN 130 ÇESIT KÖFTE||Bol miktarda tahil tarimi yapilan Malatya`da bulgur ve et ramazanin vazgeçilmezleri arasinda yer aliyor.||Bulgurdan 130 çesit köfte yapilan kentte ramazan boyunca ``içli köfte``, ``yuvarlama köfte``, ``anali kizli``, ``dolma``, ``lahana sarmasi`` gibi bulgur ve etin birlesiminden ya da bulgur ve etin yogrulmasindan yapilan yemekler ilk sirada geliyor.||Iftardan sonra çaya, pasta börek gibi hamur isleri eslik ediyor, sahurda kahvalti türü hafif yemekler sofralari süslüyor.||Mütevazi sofralar bulgur pilavi ve bir çesit yemekten olusurken; misafirlerin davet edildigi zengin sofralarda ``anali kizli``, ``dolma`` ve ``içli köfte`` bulunuyor.||Ramazan sofralarinda lahmacun da tercih ediliyor. Yemeklerin vazgeçilmez içecegi ise ayran.||Tatli olarak tel kadayifi ve baklava tercih ediliyor.||SAKARYA`DA ÇORBA VE HAMUR ISI YEMEKLER||Sakarya`da ve ilçelerinde Ramazan`a özgü yemeklerin basinda çorbalar ve hamur isi yemekler geliyor.||Kültürel Renkleriyle Sakarya kitabinin yazari Sosyolog Ali Aktas`in verdigi bilgiye göre, kentte iftar sofralari birbirinden lezzetli özel tatlilarla donatiliyor.||Iftariyeliklerle baslayan iftar yemeginde sofralarin vazgeçilmezleri et ve tavuk suyuyla hazirlanan dügün, mercimek, yogurt ve pirinç çorbalari.||Kuru meyvelerden yapilan hosaflar, kat kat yufkadan olusan baklava, kazandibi, kabak tatlisi, keskül ve ramazana has bir tatli olarak bilinen gül kokulu güllaç ise iftar sofralarinin vazgeçilmez tatlilari arasinda yer aliyor. Içecek olarak, serbet ve suruplar, boza ve salep tercih ediliyor.||Kente özgü yemekler arasinda ramazan pidesi, üre, nazli, çizleme, haslama, cevizli lokum, sütsüz ve sütlü umaç çorbasi, un çorbasi, sütlü çorba, kesme çorba, dimbil çorbasi, dartili keskek hodan (kaldirek), ergümeci yahnisi, efelek öne çikiyor.||Tarakli`da dogup büyüyen Marmara Üniversitesi Ilahiyat Fakültesi Ögretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Erkal ise ilçede halkin iftar sofralarinda akrabalariyla bir araya gelerek agaçtan yapilan kasiklarla yemek yediklerini belirtti.||Çorbalarin iftar sofralarinin vazgeçilmezlerinden oldugunu anlatan Erkal, daha çok mercimek ya da maydanozlu sehriye çorbasinin tercih edildigini söyledi. Erkal, iftariyeliklerin rendelenmis peynir, zeytin, reçel ve hurmadan ibaret oldugunu, Tarakli`ya özgü köpük helvasi denilen helva çesidinin sofralarin vazgeçilmezlerinden oldugunu anlatti.||Erkal su bilgileri de verdi:||``Ramazan sofralarimizda mutlaka bir etli yemek olur. Bu, nohutlu et ya da etli patlicandir. Peynirli yufka böregi ya da ispanakli börek de yenilir. Pilav da her sofrada yer alir. Sofralardaki hosaflar ise erikten yapilir. Bu komposto çesidi yapilirken Tarakli eriginden faydalanilir. Çünkü Tarakli erigi sicak suya atildigi zaman çabucak dagilmaz. Tatli olarak da baklava, sekerpare ya da kadayif tercih edilir.``||ANTALYA`DA RAMAZAN POGAÇASI VE BAL KABAGI||Antalya`nin geleneksel lezzetlerinden ramazan pogaçasi yavas yavas unutulurken, bal kabagi tatlisi, sofralari süslemeye devam ediyor.||Kentin ilk turist rehberlerinden ve yerel tarih arastirmacisi Hüseyin Çimrin, ramazanin simgesel iki yiyeceginin pide ve pogaça oldugu söyledi.||Çimrin, ramazan pidesinin, Türkiye`nin her yöresinde bilindigini Antalya`nin ramazan pogaçasinin yalniz Antalya`ya özel oldugunu anlatti.||Susamyagi, un, toz seker, tarçin, çam sakizi ve tereyagi gibi malzemelerin kagit üzerine dökülerek firinda tavalar içinde pisirilmesiyle ortaya çikan ramazan pogaçasinin, yalniz Antalya`da yapildigini belirten Çimrin, ramazan pogaçalarinin kentte çok ünlü oldugunu aktardi.||Profesyonel Mutfak Yöneticileri Dernegi Baskani Ali Riza Dölkeles de Akdeniz Bölgesi`nde ramazanda mutlaka bal kabagi tatlisi oldugunu söyledi.||SAMSUN||Samsun, Ordu, Amasya ve Sinop gibi Orta Karadeniz illerinde ramazan öncesinde imece usulü açilan yufkalar, iftar ve sahur sofralarinin vazgeçilmez lezzetleri arasinda yer aliyor.||Bölgede, ramazandan yaklasik 15 gün önce baslayan hazirliklarda yufkanin yani sira eriste ve manti da ramazanlik olarak hazirlaniyor.||Samsun`da ramazan sofralarinda mutlaka iftariyelik bulunuyor.||Hurma, zeytin, pastirma, tulum peyniri, bal, tereyagi gibi iftariyeliklere yöreye göre badem, kuru üzüm ve ceviz de ekleniyor. Sicak pide ise ana yemek öncesinde iftariyeliklerle birlikte sunuluyor.||Ana yemek öncesinde sunulan çorbanin ardindan et ve sebze yemekleri ile börek ve tatli geliyor.||Kirsal kesimlerdeki toplu yemeklerde ise yöreye özgü keskek, tirit ve yahni ile karalahanadan yapilan yemekler basi çekiyor.||Yufka tatlisi ile güllaç da sofralara lezzet katiyor.||AMASYA`DA EV ERISTESI, ÇILBIR ÇORBASI||Amasya`da, iftariyelikle oruç açildiktan sonra ana yemege geçiliyor.||Ev eristesi, çilbir çorbasi, bakla dolmasi ve etli bamya gibi yöresel yemeklerin yani sira çesitli et ve sebze yemekleri sofralari süslüyor.||ORDU`DA YUFKADAN YAPILAN BÖREK ÇESITLERI||Ordu`da ise genellikle Dogu Karadeniz yöresine özgü yemekler tercih ediliyor.||Yufkadan yapilan börek ve çesitli hamur islerinin yani sira pancar (karalahana) çorbasi, misir çorbasi, dible iftar sofralarini süslüyor.||Sahurda ise bisi olarak bilinen hamur isi ve kahvaltilik tercih ediliyor.||SINOP`TA MISIR ÇORBASI||Sinop`ta, hurma, zeytin ve kuru üzüm gibi iftariyelikle iftar ediliyor.||Ardindan ev yapimi misir çorbasi ile sebze ve et yemeklerine geçiliyor.||Tatli olarak, yufka tatlisi, burma ve güllaç tercih ediliyor.||TRABZON-RIZE-GIRESUN-BAYBURT||Dogu Karadeniz`de ramazanla birlikte sofralardaki yemek çesitliligi artiyor. Gümüshane ve Artvin`de eriste ve silor, Giresun, Rize ve Trabzon`da ise yufka açiliyor.||Ramazana 10-15 gün kala ev hanimlari kapilarinin önlerinde imece usulüyle silor ve eriste yapiyor. Her gün bir komsularinin silor ve eriste ihtiyacini karsilayan kadinlar, önce un, tuz ve suyla hamur yapiyorlar. Hazirlanan hamuru, yumruk büyüklügünde bölerek 30 dakika dinlendiren kadinlar, oklavayla hamuru inceltip yufka haline getiriyor.||Yufkalar tek tek rulo yapiliyor. Bu yufkalar eger silor yapilacaksa bir lokma büyüklügünde, eriste yapilacaksa da daha ince kesiliyor.||Kesme isleminin ardindan silorlar tepsiye düzgün bir sekilde diziliyor. Eriste de yine tepsiye konularak firinda pisiriliyor. Bir süre sonra silorlarin üzerine bir miktar yogurt ve tereyagi ilave edilerek tekrar firina veriliyor. Bes dakika firinda bekletildikten sonra sicak servis yapiliyor.||Giresun`da yufkanin yani sira yine imece usulüyle makarna, güllaç ve tel kadayif hazirlaniyor. Basta kizilcik olmak üzere mevsimlik meyvelere göre reçel ve pekmez yapiliyor. Kizilcik reçeli, ramazanda su katilarak çirpilir ve yöre insaninin tabiri ile `nerdek` yapilarak içilir.||Bayburt`ta ise ramazana özgü olarak su böregi, süt tatlisi ve Bayburt tava yapiliyor.||Rize Belediyesi Etnografya Müzesi ve Yöresel Yemekler Lokantasi Müdürü Muhammet Demir, son yillarda ramazanda sofralardaki yemek çesitlerinin arttigini, özellikle muhlama, kara lahana sarmasi, tursu tava ve harman çorbasinin sofradaki yerini aldigini belirtti.||Ramazan sofralarinin vazgeçilmezi harman çorbasinin nane, kirmizi biber, çesitli baharaklar, misir, barbunya, sivri biber ve tereyagindan yapildigini söyledi.||Demir, lahana ve misir yemeklerinin her zaman sofralarin bas taci oldugunu söyledi.||ZONGULDAK`TA UGMAÇ ÇORBASI, EKSILI VE SIRKELI KÖFTE||Zonguldak kent merkezinde unutulmaya yüz tutan bazi yemekler, ramazanda kirsalda oturanlarin sofralarini süslüyor.||Kirsal kesimde oturanlarin sofralarini özellikle ``ugmaç çorbasi``, ``eksili ve sirkeli köfte``, ``pelvaza``, ``kabak gözlemesi``, ``yagli hosaf``, ``misir keskegi`` ve ``beyaz baklava`` türü ürünler süslüyor.||BARTIN`DA PIRINÇLI MANTI||Bartin`da, ramazanda sofralarin vazgeçilmezleri arasinda ``pirinçli manti``, ``pumpum çorbasi``, ``yumurtali isbut``, ``kabak burmasi``, erik, ayva, elma, çilek ve visne kompostolari ile baklava yer aliyor.||KARABÜK`TE GÖZLEME, SAFRANBOLU BÜKNESI||Karabük`te, özellikle bazi ilçe, belde ve köy halkinin sofralarinin olmazsa olmazlari arasinda yer alan damak tatlari arasinda ``gözleme``, ``Safranbolu bükmesi``, ``kara mancar``, ``yaprak dolmasi``, ``ev makarnasi ve baklavasi``, ``bazlama``, ``su böregi``, ``perohi`` ve haluska`` yer aliyor.||SANLIURFA||Türkiye`nin zengin mutfak kültürüne sahip kentlerinden Sanliurfa`da iftarlarda mercimek çorbasi, lahmacun ve çig köfte gibi yemeklerle künefe ve sillik gibi tatlilar daha çok tercih ediliyor.||Etli yemeklerin ön planda oldugu kentte et, pancar, nohut, bulgur ve çesitli sebzelerin yogrulmasiyla hazirlanan ve sarimsakli yogurtla servis edilen ``Borani``, özel günlerde konuklara ikram edilen en önemli yemeklerden biri.||Geçmisi Hazreti Ibrahim dönemine kadar dayandirilan çig köfte ile lahmacunun yani sira ramazanda kazan ve tepsi kebabi, içli köfte, sikma, Siverek eksisi ile sade, patlicanli, domatesli ve soganli kebap çesitleri ramazanin vazgeçilmezleri arasinda yer aliyor.||Yemeklerin yaninda ikram edilen ve sebzelerin ezilmesiyle hazirlanan ``Bostana`` ise iftar sofralarinin meshur salatalarindan.||Iftarda yemeklerin ardindan konuklara, fistikli ve cevizli künefe, ``sillik tatlisi`` veya pekmezin susam ve çesitli baharatlarla kaynatildiktan sonra kurutulmasiyla hazirlanan ``küncülü akit`` gibi tatlilar ikram ediliyor.||Ramazanin son günlerinde ise mahalle firinlarinda bayrama hazirlik olarak hemen hemen her ev için, tatli bir pasta çesidine benzeyen, ``külünçe`` hazirlaniyor.||HAKKARI`DE RAMAZAN ÇÖREGI||Hakkari`de ramazan öncesinde tandirda pisirilen ramazan çöregi, halkin vazgeçemedigi lezzetler arasindaki yerini koruyor.||Kadinlarin bir araya gelerek hazirladigi ramazan çöregi, hemen her evde sahurda tüketiliyor.||Bu çörek, hamuru hazirlandiktan sonra tandirda pisiriliyor. Her aileye ramazan boyunca yetecek kadar pisirilen çörekler, evin isi ve nem almayan bölümünde özenle saklaniyor.||DIYARBAKIR`DA KABURGA DOLMASI, IÇLI VE ÇIG KÖFTE||Güneydogu Anadolu Bölgesi`nde kaburga dolmasi, içli köfte, çig köfte gibi büyük emek isteyen iftar sofralarini süslüyor.||Diyarbakirli yazar Esma Ocak`in verdigi bilgiye göre Diyarbakir`da ramazanda iftarda su böregi, kaburga dolmasi, kizartma, pilav, meftuna, çörek, hosaf tüketiliyor, sahurda ise mutlaka sicak yemek yapiliyor.||Modern yasamla birlikte artik gençlerin zahmetli oldugu için yöre mutfagina eskisi kadar ragbet etmemesine ragmen aile büyükleri, kaburga dolmasi, içli köfte, eksili dolma, etli güveç ile patlican, et, domates, sarimsak ve sumak konularak yapilan ``Eksili Metfune``yi iftar sofralariyla bulusturmaya devam ediyor.||Hemen hemen her köse basinda kurulan tezgahlarda yogrulan çig köfte, iftar sofralarinin olmazsa olmazi arasinda yerini aliyor.||SIIRT`TE PERDE PILAVI||Siirt`te ramazanda daha önceki yillarda sahurda mercimek çorbasi ve bulgur pilavi tercih edilirken son yillarda kahvaltilik ürünler tercih edilmeye baslandi.||Özel tencerede kizartilmis bademlerle bezenmis yufkanin içine eskiden keklik eti, simdilerde haslanip kizartilmis tavuk veya hindi eti konularak tas firinlarda pisirilen perde pilavi özenli iftar sofralarinin bas taci.||Yari haslanmis pirinç, kiyma ve bol reyhan konularak yapilan bir tür içli köfte ``kitel`` de iftar sofralarinda tercih edilen lezzetler arasinda bulunuyor.||MARDIN`IN ACISIZ ÇIG KÖFTESI||Mardin Belediye Baskan Yardimcisi Deniz Beseng, kentte mutlaka her sofrada çorbadan sonra tadimlik olarak Mardin çig köftesinin yendigini söyledi.||Köftenin salça ve acili baharatlar konmadan, agirlikli kimyon ve diger köftelik baharatlarin konulmasiyla yogruldugunu ifade eden Beseng, ince yufka arasina yag ve arzuya göre ceviz veya taze peynirin katilmasiyla tavada pisirilen, daha sonra serbete yatirilan katmer tatlisinin da iftar sofralarinin yerini aldigini belirtti.||Beseng, içli köfte (haslama usulu) iskembe dolmasi, kaburga dolmasi eksili dolma, örok (içli köftenin kizartilarak yapilan türü) eksili dolma gibi yöre yemeklerinin ramazan sofralarinda yerini aldigini anlatti.||Batman ve Sirnak`ta da yöreye özgü benzer yemekler yapiliyor.||BITLIS`TE ETSIZ YEMEK YOK||Bitlis Il Kültür ve Turizm Müdürü Hüsnü Isikgör, yöresel yemeklerin özellikle maddi bakimdan masrafli oldugunu ve hemen hemen hiçbir yemegin etsiz yapilmadigini söyledi.||Isikgör`ün verdigi bilgiye göre, Bitlis`te etin mezbahadan çikmasiyla tüketilmesi, çok kisa bir sürede gerçeklesiyor. Mezbahadan kasaplara getirilen et, sogumadan evvel satiliyor. Kesimin üzerinden bir gün geçmisse bu ete ragbet edilmiyor. Kesinlikle soguk hava depolarinda bekletilmis et, halk tarafindan alinmiyor. Etler sabahleyin geliyor, ögleye kadar tüketiliyor. Bir, iki kilo kadar et almak, ayip sayiliyor. Daha çok teke, koyun, sigir ve kismen kuzu eti tüketiliyor.||Türkiye`nin birçok yöresinde bilinmeyen Bitlis mutfagina özgü lezzetler ise sunlar:||Ciger taplamasi, tutmanc asi, sekalok, gilorik, has dolmasi, misevsi, ayran asi, tursu asi, çires çorbasi, kengerli pilav, turslu dolma, findik dolmasi, gari asi, halise, sogan köftesi, çorti taplemesi, gebol, keledos, piçoç, halim asi, yalanci dolma, sille, parpar, salgam yemegi, sogan yemegi, umanç asi, köki, jagli (bir çesit ot) yumurta, cümür, yarma asi, kurut asi, bezirgan çorbasi, kakli pilav, pazik boranisi, cevizli fetir, sor balikli pilav, baklali pilav, içli köfte (Bitlis köftesi), katikli dolma, çorti asi, büryan ve avsor (tuzlu su yemegi).||IZMIR||Izmir`de ramazanda sofralari keskek, kavurmali pilav, etli nohut, zerde, hünkar begendi, hamurlu paça kapamasi, et alti, islim kebabi, tereyagli irmik helvasi ile süslüyor.||Izmir Lokantacilar Odasi Baskani Aykut Yenice, ``Izmir`de özel olarak yapilan sahur ya da iftar yemegi yok. Genelde zeytinyagli yemekler tercih ediliyor ama ramazan ayinda, tokluk hissinin uzun sürmesi için et yemeklerine yöneliniyor`` dedi.||Yenice, özellikle evde yapimi kolay olmayan yemeklerin lokantalarda tercih edildigini söyledi.||GÖRDES`TE GELIN KIZ HELVASI||Manisa`nin Gördes ilçesinde 150 yillik geçmisi olan yöreye has gelin kiz helvasi, ramazanda sofralari süslüyor. Gördes esnafindan Helvaci Ahmet Ugur, bu tatlinin tarihçesinin 3 kusak öncesine dayandigini ve sadece ramazan ayinda yapildigini belirtti. Ugur sunlari söyledi:||``1828 yilinda eski Gördes`te Dogan Hasan Basri Hazretleri tarafindan yapilan Gördes Gelin Kiz Tatlisi sadece Ramazan ayinda ogullari nisanli olanlar tarafindan gelinlerine gönderilmek üzere yapilirmis. Bu tatlidan bir tepsi yapilarak iftar vaktinde nisanli olan geç kizlarin evine götürülürmüs, iftarda yendikten sonra duasi edilip kalan tatli, damat adayina sahurda yedirilirmis.``||Manisa merkezde yasayanlar ise apartman dairelerinde yapamadiklari ramazan yufkasi gelenegini sürdürmek için köylerde yasayan yakinlarindan destek aliyor. Özellikle sahur yemeklerinin vazgeçilmezlerinden olan yufka, hem doyurucu özelligi hem de mideyi rahatsiz etmemesi nedeniyle tercih ediliyor.||AYDIN`DA KESKEK||Aydin`da ramazan aylarinda sofralarda en çok keskek, yuvarlama, yavru kavurma ve sini böregi tercih ediliyor. Özellikle keskek sofra tercihinde bir numarada yer aliyor.||Kiyma, un, karabiber, biber salçasi, kirmizi biber, margarin, sivi yag, et suyu ve tuz karisimiyla yapilan yuvarlama, ramazan sofralarinda yer alirken, tavuk, Bursa biberi, zeytinyagi sogan ve kirmizi toz biberle yapilan yavru kavurma da özellikle bu ay içinde tadina bakilan yemekler arasinda.||Sahurda hem doyurucu oldugu, hem de mideyi rahatsiz etmedigi için, yaninda çay ve ayranla tüketimi tercih edilen sini böregi, kesikli pirasa, isirgan otuyla yarim saatte yapiliyor. Sini böregi, ortasina yogurt dökülerek de yenebiliyor.||Tavuk haslanan suya kavrulmus un ve bol miktarda aci biber konulmasiyla hazirlanan Arapasi çorbasi da Aydin`da ramazan ayinin vazgeçilmezlerinden.||USAK`TA TARHANA VE YUMURTA SIZDIRMASI||Usak mutfaginda bas sirada yer alan tarhana, Ramazan ayinda da sofralardaki yerini koruyor. Özellikle mideyi rahatlatmasi ve besleyici olmasi nedeniyle tarhana her dönem oldugu gibi iftar ve sahur sofralarinin vazgeçilmezleri arasinda yer aliyor.||Kaynayan suya yumurta kirilmasi ve üzerine yogurt dökülmesiyle yenen yumurta sizdirmasi ise özgü yöresel yemeklerden.||Bulgur pilavinin, küçük parçalar halinde kesilmis kuzu ya da keçi cigeriyle karistirilmasiyla yapilan cigerli bulgur da Usak`ta Ramazanda tercih edilen yöresel yemekler arasinda bulunuyor.||DENIZLI||Denizli`de iftar ve sahur sofralarinin bas kösesinde çorbalar yer aliyor. Ilde Ramazandaki en popüler tatlilar, güllaç ve irmik helvasi. Özel yapilan kepekli pide, pastirmali kuru fasulye, rulo köfte, kuzu güveç, keskek üstü tandir, bostan kebap, patlican begendili piliç, balik izgara çesitleri de tercih edilen yemekler arasinda.||ERZURUM||Erzurum`da ramazan ayinda en çok ayran asi çorbasi, yumurtali kiyma, su böregi, yaprak sarmasi, lor dolmasi, cevizli kete iftar sofralarinda yer alan yemekler arasinda bulunurken, kadayif dolmasiz bir iftar sofrasi ise düsünülemiyor.||Erzurum mutfagina damgasini vuran ``kadayif dolmasi`` iftar sofralari için vazgeçilmez olarak görülüyor.||Kültür ve Turizm Müdürü Fikret Öztürk, Erzurum`da iftar sofralarinin özenle hazirlandigini belirterek, ramazan ayi boyunca sofralarda en güzel yemeklere yer verildigini söyledi.||Iftar sofralarinda, hemen hemen her gün özelikle ayran asi çorbasi ve kiymali yumurta ve tatli olarak da kadayif dolmasi bulundugunu anlatan Öztürk, ``Ramazan ayi diger dönemlere göre çok farkli geçer. Es, dost ve akraba ziyaretleri yogun olarak yasanir ve ziyarete gelen misafirlere de özel ikramlarda bulunulur`` dedi.||MUS||Mus`ta Ramazan ayi nedeniyle iftar sofralarini her evde, yöresel yemekler süslüyor.||Kültür ve Turizm Müdürlügünden alinan bilgiye göre, Mus`ta ramazan ayinda Mus köftesi, hazüt dolmasi, kirçikli kalem dolmasi ve Mus Güveci ile keskek, iftar sofralarinin degismez yemekleri arasinda bulunuyor.||BINGÖL||Bingöl mutfaginda yemeklerin çogu bulgur, ayran, süt, et, çökelek ve yenilebilir bitkilerden yapilmaktadir. Kentte gömme, sirin, tutamaç, mastuva, keldos, keskek ve içli köfte ramazan sofralarinda en fazla tercih edilen yemeklerdir.||Tutamaç çorbasi, un, yogurt, kavurma ve tere yagindan, mastuva yemegi pirinç ve ayrandan, keldos ise mayali undan yapilir.||KARS||Kars`ta hangel, sulu köfte, eriste pilavi, eksili et ve elma dolmasi ramazan sofralarinda en fazla tercih edilen yemekler arasinda yer aliyor.||Eksili et yemegi yumurta, domates ve etten, eriste pilavi yesil mercimek ve eristeden, hangel yemegi un, yogurt, sarimsak ve salçadan yapilir.||IGDIR`DA BOZBAS YEMEGI||Igdir`da, iftar soflarinda en önemli yeri bozbas yemegi aliyor. Nohut yahnisi olarak da bilinen yemek, koyun etinden yapiliyor. Ayrica yogurt çorbasi ile börülceden yapilan omaç asi çorbasi da begeniyle tüketiliyor. Iftar yemeklerinde ayrica pirinci kavurmadan yapilan süzme pilav da servis ediliyor.||ERZINCAN-ARDAHAN||Erzincan`da iftar sofralarini genellikle bulgurdan yapilan yemeklerin süsledigi belirtildi.||Edinilen bilgiye göre, ilde ramazanda genellikle yöresel yemekler tüketiliyor. Un çorbasi ve bir çesit bulgurdan yapilan gendime çorbasi ile baslayan iftar yemekleri yaprak sarmasi ve kabaktan yapilan kabak kurusu sarmasi ile devam ediyor. Sofralarda tatli olarak da hosaf yer aliyor.||Ardahan`da ramazan ayinda iftar sofralarini etli yemeklerinin yani sira yöreye özgü hamur isi yemekler süslüyorlar.||Ardahan`da iftar sofralarinin vazgeçilmezleri arasinda katmer ve gevrek ilk sirada yer aliyor. Bir baska hamur isi olan gevrek de ramazan sofralarinin her zaman yer buluyor.||Kaynak: AA

Yemek Odasi Mobilyasi